ในปี พ.ศ.2563 โรคซึมเศร้า จะเป็นปัญหาการเจ็บป่วย
อันดับ 2 ของประชากรโลก รองจากโรคหลอดเลือดและหัวใจ





นพ.มล.สมชาย จักรพันธุ์ อธิบดีกรมสุขภาพจิต กล่าวว่า จากที่ธนาคารโลกและองค์การอนามัยโลกได้ทำการสำรวจ และรายงานโรคที่จะสร้างปัญหาให้กับประชาชนและประเทศไทย ในปี พ.ศ. 2563 พบว่า โรคจิตเวช โดยเฉพาะโรคซึมเศร้าจะมีอัตราการป่วยของประชากรสูงเป็นอันดับ 2 ของโลก รองจากโรคหลอดเลือดหัวใจอุดตัน และคาดว่าจะมีประชากรร้อยละ 10 ของโลกที่มีปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต และภาระค่าใช้จ่ายในการดูแลรักษา ทั้งผู้ที่ป่วย ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติ ดังนั้นเพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมต่อปัญหาดังกล่าว นพ.มล.สมชาย และศ.นพ.พิเชษฐ์ อุดมรัตน์ นายกสมาคมจิตแพทย์แห่งประเทศไทย ในฐานะนายกสมาคมจิตแพทย์อาเซียน จึงได้จัดประชุมวิชาการนานาชาติ Congress of ASEAN Federation for Psychiatry and Mental Health (AFPMH) ภายใต้หัวข้อ "สุขภาพจิต สู่ พ.ศ. 2563: ร่วมมือร่วมใจกันพัฒนาสู่สุขภาพจิตที่ดีกว่าของเอเชีย" โดยประเทศไทยจะเป็นเจ้าภาพในการจัดประชุมครั้งที่ 2 ซึ่งจะมีขึ้นในระหว่างวันที่ 26-29 สิงหาคม 2551 ที่สยามพารากอน

สถานการณ์การเจ็บป่วยด้วยโรคซึมเศร้าในประเทศไทย

• ปัจจุบันประเทศไทยมีผู้ที่ป่วยเป็นโรคซึมเศร้าประมาณ 5% หรือ 3 ล้านคน แต่มาพบแพทย์ไม่ถึงแสนคน ส่วนอีก 2 ล้านกว่าคน ไม่มาพบแพทย์

• โรคซึมเศร้ารักษาไม่ยาก เนื่องจากโรคนี้เกิดจากการแปรปรวนของสารสื่อนำประสาท ที่สามารถแก้ไขได้ด้วยยารักษาโรคซึมเศร้า ร้อยละ 80 หายได้เมื่อได้รับยาร่วมกับการรักษาทางจิตใจ เวลาหายจะเป็นปกติเหมือนคนเดิม โรคนี้ไม่ใช่โรคจิต โรคประสาท แต่เป็นโรคทางอารมณ์ที่รักษาหายได้เหมือนเดิม

• แต่การป่วยด้วยโรคซึมเศร้าจะนำไปสู่ปัญหาการฆ่าตัวตายได้



• โดยผู้หญิงมีแนวโน้มการฆ่าตัวตายมากกว่าชาย แต่ผู้ชายมีอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จมากกว่าผู้หญิงถึง 3 เท่า

• ส่วนสถิติการฆ่าตัวตายในสังคมไทยนั้น พบ 1.30 ชั่วโมงต่อ 1 ราย โดยสาเหตุหลักมาจากเป็นโรคซึมเศร้า

• คนไทยที่ฆ่าตัวตายสำเร็จมักอยู่ในช่วงอายุ 30-39 ปี และสาเหตุการฆ่าตัวตายมาจากโรคซึมเศร้า
   ปัญหาเศรษฐกิจ ปัญหาครอบครัว การเมืองและสังคม

• ภาคที่มีอัตราการฆ่าตัวตายมากที่สุดคือ ภาคตะวันออก ได้แก่ จังหวัดจันทบุรี และจังหวัดระยอง ในขณะที่
   อัตราการฆ่าตัวตายที่ภาคเหนือมีแนวโน้มลดลงมากถึงร้อยละ 50 และมีแนวโน้มลดลงเรื่อยๆ ( *คลิกดูราย
   ละเอียด การฆ่าตัวตายสำเร็จ จำแนกตามจังหวัด ปี พ.ศ. 2550)


• กลุ่มคนที่น่ากลัวต่อการฆ่าตัวตาย คือ กลุ่มที่ใช้ความรุนแรงฆ่าผู้อื่นก่อนแล้วค่อยฆ่าตัวเองตายตามทีหลัง
   โดยกลุ่มคนเหล่านี้มีอยู่ 2 ประเภทคือ คนที่เก็บกดมีความแค้นจากการถูกทำร้าย หรือถูกด่าว่าด้วยถ้อยคำที่
   รุนแรง และกลุ่มคนที่ห่วงความเป็นอยู่ของลูกหลานในอนาคต จึงมักจะฆ่าลูก หลาน และเมีย ก่อนแล้วจึง
   ฆ่าตัวตายตาม


ต้องมีอาการเช่นไร จึงจัดว่าเข้าข่ายโรคซึมเศร้า

โรคซึมเศร้าเป็นการป่วยทั้งร่างกาย จิตใจ และความคิด ซึ่งผลของโรคกระทบต่อชีวิตประจำวัน เช่น การรับประทานอาหาร การหลับนอน ความรับรู้ตัวเอง ผู้ป่วยไม่สามารถประสานความคิด ความรู้สึกของตัวเองเพื่อแก้ไขปัญหา หากไม่รักษาอาการอาจจะอยู่เป็นเดือน ผศ.นพ.พนม เกตุมาน จิตแพทย์ ได้กล่าวถึง อาการเริ่มต้นของโรคซึมเศร้าไว้ว่ามีลักษณะดังนี้

1. อารมณ์ไม่สนุกสนาน ไม่ร่าเริงเหมือนเดิม ไม่มีความสุข เบื่อ ท้อแท้ เครียด หงุดหงิด และเศร้า
2. หมดความสนใจในสิ่งต่างๆ เบื่อสิ่งที่เคยทำแล้วสนุก มีความสุข ไม่อยากทำอะไร ไม่อยากเจอใคร
3. เบื่ออาหาร น้ำหนักลดลงมาก (หรือบางคนกินมากเพื่อให้หายเครียด น้ำหนักเพิ่มขึ้น)
4. นอนไม่หลับ หลับๆ ตื่นๆ หรือตื่นเร็วกว่าเดิม 2-3 ชั่วโมง แล้วนอนต่อไปไม่ได้ (แต่บางคนนอนมากขึ้น เนื่องจากไม่อยากทำอะไร นอนแต่ก็ไม่หลับ)
5. เหนื่อยหน่าย อ่อนเพลีย ไม่มีแรง ไม่อยากทำอะไร
6. ความคิดช้า การเคลื่อนไหวช้า
7. สมาธิความจำเสีย ตั้งใจทำงานไม่ได้ ลังเลตัดสินใจลำบาก
8. คิดว่าตัวเองไร้ค่า ทำผิด ทำไม่ดี คิดต่อตัวเองไม่ดี
9. อยากตาย และฆ่าตัวตาย


สาเหตุของโรคซึมเศร้า

1. พันธุ์กรรม พบว่า โรคซึมเศร้าชนิด bipolar disorder มักจะเป็นในครอบครัวและต้องมีสิ่งที่กระตุ้น เช่น ความเครียด
2. มีการเปลี่ยนแปลงการทำงานของสมองหรือสารเคมีในสมองการเปลี่ยนแปลงของสมดุลของสารเคมี ซึ่งเป็นสารสื่อ
    ประสาทในสมอง มีผลต่ออารมณ์ซึมเศร้าของคน (โดยเฉพาะสารสีโรโทนิน นอร์เอปิเนพริม และโดปามีน)
3. ผู้ที่มองโลกในแง่ร้าย ไม่มีความมั่นใจในตัวเอง
4. โรคทางกายก็สามารถทำให้เกิดโรคซึมเศร้า เช่นโรคหัวใจ อัมพาต ทำให้ผู้ป่วยมาสนใจดูแลตัวเองโรคจะหายช้า
5. มีการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนในเลือด เช่น วัยทอง หรือหลังคลอดก็สามารถทำให้เกิดอาการซึมเศร้า
6. ความเครียดที่เกิดจากสาเหตุต่างเช่น การสูญเสีย การเงิน การงาน ปัญหาในครอบครัวก็สามารถเป็นเหตุให้เกิดโรงซึมเศร้า
7. ผู้ที่เก็บกดไม่สามารถแสดงอารมณ์ออมา เช่นดีใจ เสียใจหรืออารมณ์โกรธ
8. ผู้ที่ด้อยทักษะต้องพึ่งพาผู้อื่น


การป้องกันการฆ่าตัวตายจากโรคซึมเศร้า

ผศ.นพ.พนม เกตุมาน จิตแพทย์ ยังได้กล่าวไว้ว่า คนที่กำลังคิดฆ่าตัวตายนั้น บางทีแสดงออกเป็นพฤติกรรมให้รู้ได้ เช่น

- บางคนเปรยๆ ให้คนใกล้ชิดฟัง เช่น "รู้สึกเบื่อจัง ไม่รู้จะอยู่ไปทำไม"
- บางคนพูดเป็นเชิงฝากฝัง สั่งเสีย เช่น "ฝากดูแลลูกด้วยนะ"
- บางคนดำเนินการบางอย่าง เช่น ทำพินัยกรรม โอนทรัพย์สมบัติให้ลูกหลาน


ถ้าสงสัยว่าคิดฆ่าตัวตายหรือไม่ ควรถาม การถามเรื่องการฆ่าตัวตายนี้สำคัญมาก ทำได้ และควรทำอย่างยิ่ง เพราะช่วยรักษาชีวิตเขาไว้ได้ การถามเรื่องฆ่าตัวตาย ทำได้โดยใช้ชุดคำถามขั้นบันไดดังนี้

1. เมื่อพบว่ามีอารมณ์ซึมเศร้า ให้ถามต่อไปว่า "ความเศร้านั้นมากจนทำให้เบื่อชีวิต หรือไม่"
2. ถ้าตอบรับ ให้ถามต่อไปว่า "คิดอยากตายหรือไม่"
3. ถ้าตอบรับ ให้ถามต่อไปว่า "คิดจะทำหรือไม่"
4. ถ้าตอบรับ ให้ถามต่อไปว่า "คิดจะทำอย่างไร"
5. ถ้าตอบรับ ให้ถามต่อไปว่า "เคยทำหรือไม่"
6. ถ้าตอบรับ ให้ถามต่อไปว่า "เคยทำอย่างไร"
7. สุดท้าย ให้ถามต่อไปว่า "มีอะไรยับยั้งใจ จนทำให้ไม่ลงมือทำ หรือหยุดความคิดนี้ได้"


คำถามสุดท้ายนี้ ไม่ว่าจะตอบอย่างไร จะเป็นปัจจัยที่ป้องกัน ช่วยให้เขายั้งคิดไม่ทำในครั้งต่อไป



เรียบเรียงโดย :  ศิริพร เค้าภูไทย สำนักงานพัฒนาระบบข้อมูลข่าวสารสุขภาพ
แหล่งที่มา :  - Siamhealth.net. โรคซึมเศร้า. จำนวน 6 หน้า.
   วันที่ 5 เมษายน 2550 ปีที่ 30 ฉบับที่ 10617
   อ้างใน http://www.siamhealth.net

 - Thablogging.com. คนไทยเป็นโรคซึมเศร้า 3 ล้าน แต่มาพบแพทย์ไม่ถึงแสน. 2551:
   จำนวน 2 หน้า.  วันที่ 5 เมษายน 2550 ปีที่ 30 ฉบับที่ 10617
   อ้างใน http://news.thaiblogging.com

 - Thaihealth.net. คนไทยเป็นโรคซึมเศร้าถึง 3 ล้าน แต่มาพบแพทย์ไม่ถึงแสน. 2551:
   จำนวน 2 หน้า.
   อ้างใน http://www.thaihealth.net/h/article687.html

 - กรมสุขภาพจิต. จำนวนการฆ่าตัวตายสำเร็จและอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จต่อประชากรแสน
   คนจำแนกตามจังหวัด. 2550: จำนวน 3 หน้า.
   อ้างใน http://www.dmh.go.th/plan/suicide/suicide50.pdf

 - กรุงเทพธุรกิจ. กรมสุขภาพจิตเผยคนไทย3ล้านคนซึมเศร้า. 2551: จำนวน 2 หน้า.
   อ้างใน http://www.rssthai.com/reader.php?t=health&r=11164

 - มูลนิธิพัฒนาคนพิการไทย. อีก๑๒ ปีผู้ป่วยโรคซึมเศร้าจะสูงขึ้นอันดับ ๒ ของโลก. 2551:
   จำนวน 2 หน้า.
   อ้างใน http://www.tddf.or.th/tddf/newsroom/detail.php?id=0004361.

 - หนังสือพิมพ์มติชน อ้างใน กิ๊กก๊อกข่าวดอทคอม. อายุคนฆ่าตัวตายสำเร็จ30-39ปี
   กรมสุขภาพจิตชี้เหตุใหญ่ซึมเศร้า. 2551: จำนวน 2 หน้า.
   อ้างใน http://www.giggog.com/social/cat2/news3097/.

 - องค์กรแพทย์ โรงพยาบาลศรีนครินทร์. ป้องกันฆ่าตัวตายจากโรคซึมเศร้า. 2549.
   จำนวน 2 หน้า.
   อ้างใน http://www.md.kku.ac.th
เว็บไซต์ที่เกี่ยวข้อง :    http://www.dmh.go.th ( กรมสุขภาพจิต )




 












หน้าแรก | เกี่ยวกับแผนงาน | เครือข่ายและกิจกรรม | ผลผลิตและรายงาน | ข้อมูลสถิติ | การจัดการความรู้ | หน่วยงาน | ติดต่อแผนงาน | เจ้าหน้าที่ดูแลระบบ
แนะนำแผนงาน | ข่าวกิจกรรม | เกาะติดกิจกรรมเด่น | หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง | ผลผลิตและรายงาน| รายงานสุขภาพ| ก้าวใหม่กับ HISO | สถานการณ์สุขภาพประเทศไทย
การวิเคราะห์สถานการณ์สุขภาพ | สถานการณ์ข่าวสุขภาพ | เรื่องเล่าข่าวสุขภาพ | สื่อข้อมูลสุขภาพ | แบบสำรวจสุขภาพ | webbord | คำถามที่พบบ่อย | สมุดเยี่ยมชม | บริการข้อมูล