หลายวันที่ผ่านมาผมได้มีโอกาสดูละคร(น้ำเน่า)ทางสถานีโทรทัศน์ช่องหนึ่ง ทีวีไทยนี่ก็แปลกละครที่สร้างขึ้นแบบนี้เรตติ้งดีมาก ผมไม่อยากว่านะครับว่าทำไมคนชอบดู แต่ผมกับสนใจเนื่อหามากกว่า วันนั้นผมได้ยินตัวละครพูดกันระหว่างแม่กับลูกสาว บอกว่า "ผู้หญิงตัวเล็กๆอย่างเราจะเผชิญชีวิตกับโลกภายนอกอย่างไร เราต้องพึ่งพาเขานะ ผู้ชายจะปกป้อง เพื่อต่อสู้กับโลกภายนอกได้" เนื้อความก็ประมาณนี้ อาจมีผิดพลาดบ้าง ในขณะที่ผู้ชายคนนี้ก็แสนที่จะเลว ทั้งขูดรีด กันโชก ตบตี ตัวละครตัวแม่อดทนสุดยอดครับ เอาที่เรียกได้ว่าทนไม่ทนมือจริงๆ สงใสเป็นกระสอบทราย มีคำกล่าวที่ว่าละครมันสร้างขึ้นให้บันเทิง แต่หลายคนก็บอกว่ามันก็เอามาจากชีวิตจริงนี่แหละ ถ้าเช่นนั้นชีวิตจริงหากเหมือนในละครก็คงรันทดน่าดูครับ เพราะผมคิดว่าชีวิตจริงๆที่เห็นมันยิ่งกว่าละครก็มี ผมสนใจตรงประเด็นที่ว่าทำไมผู้หญิงไทยในละครทีวีอดทนกับความรุนแรงในบ้านนัก ถึงแม้ไม่ใช่ทุกเรื่อง แต่ก็มีพบเห็นเกลื่อนกราดในละครบ้านเรา ทำไมชีวิตต้องรำเค็ญ แร้นแค้น นางเอกกัดก้อนเกลือกิน หรือโดนกระทำ ตัวร้ายรังแก มีสิ่งเดียวต้องอดทนจะได้มาซึ่งการได้พบผู้ชายที่ดีดี รวยๆ มาโอบอุ้ม และผมก็มองถึงอะไรบางอย่างนั้นก็คือ กระบวนการสร้างความเป็น ผู้หญิง ในแบบหญิงไทยขึ้นมาจากสื่อที่เรามองเห็น นั่นเอง

                      ผู้หญิงที่สื่อสร้างเพื่อจุดประสงค์การสร้างอารมณ์ที่สะเทือนใจสุดขั้ว มันเป็นการดึงเอาเสี้ยวของอารมร์มาเร้าความรู้สึกในการชมละคร เช่นนางเอกยากจนมาก ถูกแม่เลี้ยงใจร้าย หรือนางร้ายกลั่นแกล้ง เพื่อจะได้อินไปกับตัวละครที่รันทดสุดสุด แต่วิธีการนำเสนอเหล่านี้กลับเป็นการสร้างมายาคติความเป็นผู้หญิง แบบนางเอกไทยนั่นเอง เรายากแร้น เราทุกข์เข็ญ แต่สักวันจะต้องพบผู้ชายดีดีแน่นอน เลยไม่รู้ว่าผู้หญิงไทยเลยรอที่จะพบแต่ผู้ชายดีดีหรือเปล่า แต่เดี่ยวนี้หายากครับ ผู้ชายที่เพียบพร้อมขนาดนั้น เพระาละครชอบสร้างตอนจบแบบแฮปปี้ แต่ไม่เคยสร้างชีวิตหลังแต่งงานครับ บางทีอาจถูกทิ้ง หรือสามมีเป็นเกย์ก็ได้ มันก็เลยทำให้ผู้หญิงหลายคนคาดหวังกับชีวิตคู่ไว้สูง

                      นอกจากตัวอย่างละครที่ผมเห็นยังมีโฆษณานี่แหละครับ ตัวผลิตวัฒนธรรม ผู้หญิงอยากขาวสวย ให้ออกมาสู่ตลาด ผมเห็นไวเทนนิง ออกมาแบบเดียวกันเลย คือหญิงที่สวย จะต้องขาวเด้ง หน้าเกลี้ยง เพราะถ้าหากดำ สิวเขอะ ผู้ชายหล่อๆ รวยๆ จะไม่เลือกคุณ โอเลี้ยง โอยัวะ บ้านเรานี่ชิดซ้ายครับ ผู้ชายเมิน เหมือนกับพวกผลิตภัณฑ์ลดความอ้วน เอาให้เรียกว่าสลิมแบบชายมองตาค้างนะครับถึงจะดี มิวสิควีดีโอก็เช่นเดียวกัน ผู้หญิงในเอ็มวีน้ำตาไหลพร่าเมื่อชายอันเป็นที่รักทอดทิ้งไปหาหญิงอื่น เจ็บปวดแบบที่เรียกว่าใจจะขาดเลยทีเดียว

                      อันนี้ก็คือตัวอย่างในสื่อ ที่พบเห็นละเราก็จะเห็นอะไรตามมาอีกมากมายจากการควบคุมออกผ่านสื่อ เช่นการแต่งตัวแบบนางเอกสุดเซ็กซี่ออกงานสังคม โชว์บนนิด ล่างหน่อย ปิดหน้าเว้าหลัง ฝ่ากลาง แหวกหน้า ก็จะมีผู้ใหญ่ใจดีออกมาแบนและบอกว่าขัดกับวัฒนธรรมอันดี เราต้องมิดชิดรักงวนสงวนตัว ไม่ใจง่าย แต่งตัวล่อแหลม

                      คงสงสัยใช่ไหมครับว่าแล้วสิ่งที่ผมกล่าวมานี้มันเกี่ยวอะไรกับ ความเป็น ผู้หญิง ในสังคมไทยเพราะว่าสื่อนี่แหละครับได้สร้างแบบหรือ pattern culture ให้กับหญิงไทย กระบวนการปลูกฝังวัฒนธรรมมีหลายแบบสื่อก็เป็นอีกช่องทางหนึ่ง เราคงยอมรับวว่าเราดูทีวีวันหนึ่งหลายชั่วโมง บางคนเห็นทีวีมากกว่าหน้าพ่อแม่เสียอีก มันจึงเป็นกระบวนการถ่ายทอดตัวแบบให้เรา เพราะกระบวนการรับรู้ เกิดขึ้นจากการมีตัวแบบทั้งนั้น เช่นหัดพูด หัดเดิน หรือกินข้าว เช่นเดียวกับการดูทีวี เช่นถ้าเราเห็นดาราคนหนึ่งส่กระโปรงสั้นคืบครึ่ง แล้วเห็นว่าสวยดี เราก็อยากใส่บ้าง เพราะนี่ก็มีตัวแบบ ให้เราดูและจดจำ สื่อ จึงมีอำนาจในการส่งสารสู่ผู้รับวัฒนธรรมที่มนุษย์สร้างขึ้น ทำให้มนุษย์มีวัฒนธรรมแบบpop culture ไปทั่วทุกหัวระแหงของประเทศ เช่นชอบฟังเพลง ป็อบ ชอบกินเคเอฟซี ชอบใส่กางเกงขาสั้น เสื้อซีทรู นี่แหละครับอิทธิพลของสื่อ เพระาไม่เช่นนั้นเค้าคงไม่เสียเงินหลายล้านกับงบโฆษณาที่เห็นแบบแวบๆ ก็เป็นหมื่นเป็นแสน เพระาคนส่วนใหญ่ได้รับสารตรงนี้ไปอย่างทั่วถึง

                      ที่พูดมานี้อยากให้ลองมองดูว่า เราตกเป็นเหยื่อของโฆษณา ละคร หนังสือ อินเตอร์เนท หรือเปล่า เราต้องรู้เท่าทัน เขากำลังสร้างวัฒนธรรมความสวย สาว และเพียบพร้อมให้กับหญิงไทย เพื่อรอการได้ชีวิตคู่ที่ผาสุข มีคนยอมรับ และหลุดพ้นจากความทุกข์ยาก แต่ที่กล่าวมานี้อาจเป็นเพียงมายาคติ ที่มิอาจเกิดขึ้นจริงก็ได้ เพียงต่อได้สร้างโลกทัศน์แห่งความหวังขึ้นมา ไม่แปลกหลอกครับที่ละครเหล่านี้เรตติ้งดีในกลุ่มผู้หญิงที่ใช้แรงงาน หรือกรรมาชีพ ที่เป็นชนส่วนหลัก เพราะพวกเขารู้สึกว่าชีวิตนี้จะได้มีความหวังต่อไปไงละครับ อย่างน้อยชีวิตที่หลุดพ้นจากความยากจน การพบผู้ชายดีดี หรือการมีชีวิตคู่ที่ยืนยาว หรือไม่ก็ปลอบใจในห้วงส่วนลึกว่าชีวิตจริงๆไม่ได้เป็นอย่างนั้นก็ขอไปรับอรรถรสในละครที่ต่างออกไปจากชีวิตจริงเพื่อปลอบใจกับชีวิตรันทดของตนเอง อยากให้หญิงไทยตระหนักถึงการตกเป็นเหยื่อของวัฒนธรรมเพศชายเป็นใหญ่ ที่พยายามทำให้ผู้หญิงตกเป็นเหยื่อดดยการสร้างวัฒนธรรมแบบเอาเปรียบขึ้นมา ให้ผู้หญิงยอมรับชะตากรรม ผิดหรือครับถ้าหากผิวดำ แล้วผู้ชายจะไม่มอง ผิดหรือครับถ้าไม่เปลือยแล้วผู้ชายจะไม่เลือก เรากำลังถูกสื่อครอบงำอย่างไม่รู้สึกตัวอยู่ และกำลังจะกลายเป็นโลกทัศน์ผู้หญิงไทยไปโดยปริยาย เราต้องรู้จักความงามในตนเอง เข้าใจตัวตน และยอมรับว่าเราเองเป็นผู้หญฺงที่มีศักยภาพได้ไม่แพ้ผู้ชาย เราถึงจะดำรงตนในสังคมที่มีความเหลื่อมล้ำระหว่างเพศได้อย่างยั่งยืน