ศ.นพ.ธีระวัฒน์ เหมะจุฑา 
          คณะแพทยศาสตร์  
          จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย  
          fmedthm@gmail.com           
          www.cueid.org
         
          เป็นเวลาหลายสิบปีแล้วที่หมอทั้งขู่ทั้งปลอบคนไข้ ที่มีปัญหาอ้วน น้ำหนักเกิน มีความดันสูง ไขมันเกิน เป็นโรคหัวใจ อัมพฤกษ์ ให้รับประทานผัก ผลไม้ (ซึ่งไม่ใช่ทุเรียน ข้าวเหนียวมะม่วง) ลดเค็ม จนแล้วจนรอดไม่ค่อยสำเร็จเท่าไร คนไข้สารภาพว่าถ้าห้ามทุกอย่างแล้ว จะอยู่ไปทำไม ซึ่งคิดๆ ดูก็น่าจะเป็นความจริง มนุษย์เราตราบเท่าที่ไม่บรรลุ ยังคงต้องแสวงหาความสุข และส่วนหนึ่งที่สำคัญ คือ การกิน เพราะฉะนั้นคงต้องเข้าใจถึงธรรมชาติมนุษย์ และมีกุศโลบายในการเชื้อเชิญให้มีทั้งสุขภาพดีและมีความสุขไปด้วยกัน
          รายงานที่หลายคนรวมทั้งหมอรอคอย มาจากวารสารทางการแพทย์ของอังกฤษ (British Medical Journal วันที่ 31 พฤษภาคม 2012) พบว่าถ้ากินช็อกโกแลตดำ (dark chocolate) ติดต่อกันทุกวันเป็นเวลา 10 ปี จะป้องกันอุบัติการณ์ของโรคเส้นเลือดหัวใจ เส้นเลือดสมองตีบ ที่ไม่ถึงตาย 70 รายต่อ 10,000 คน และป้องกันชนิดรุนแรงถึงตายได้ 15 รายต่อ 10,000 คน
          ทั้งนี้ เป็นการศึกษาจากออสเตรเลีย โดยติดตามประชากรจำนวน 2,013 คน ซึ่งมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและเส้นเลือด โดยที่มีพุงโตเฉลี่ย 39 นิ้ว มีระดับเฉลี่ยของความดันตัวบน 141.1 มม. และมีไขมันคอเลสเตอรอล เฉลี่ยประมาณ 239 โดยที่ค่าน้ำตาลสะสมยังไม่ถึงขั้นเบาหวาน อายุเฉลี่ยอยู่ที่ 53.6 ปี ปริมาณของช็อกโกแลตดำที่รับประทาน กำหนดจากประมาณของโพลีฟีนอล (polyphenol) เทียบเท่ากับ 100 กรัมต่อวัน ทั้งที่น่าจะอธิบายจากการที่ช็อกโกแลตดำมีสรรพคุณในการต้านการอักเสบของเส้นเลือด ซึ่งเป็นบ่อเกิดของเส้นเลือดตีบ และมีฤทธิ์ลดความดัน ต้านเลือดข้น และประโยชน์อื่นๆ ทางการลดไขมันเสีย เพิ่มไขมันดี
          ช็อกโกแลต เป็นผลิตผลจากเมล็ดของต้นโกโก้เขตร้อน และช็อกโกแลตเป็นส่วนผสมของเมล็ดของต้นโกโก้และเนยโกโก้  (วิกิพีเดีย 7 มิ.ย. 2012) ช็อกโกแลตดำไม่ได้เพิ่มนมเป็นส่วนประกอบ สหรัฐกำหนดให้มีส่วนผสมของช็อกโกแลตเหลวบริสุทธิ์เข้มข้น 15% และทางยุโรปกำหนดให้มีส่วนผสมของเมล็ดโกโก้อย่างน้อย 35% โดยที่ต่างจากช็อกโกแลตนมที่มีส่วนผสมของช็อกโกแลตเหลวบริสุทธิ์เข้มข้น 10% และยุโรปอยู่ที่ 25%  ของส่วนผสมของเมล็ดโกโก้ ร่วมกับนมหรือนมข้นหวาน ช็อกโกแลตกึ่งหวานและหวาน จะมีการเพิ่มความหวานและใส่เนยโกโก้ โดยมีน้ำช็อกโกแลตประมาณ 35 และ 15% ตามลำดับ  และมีไขมันประมาณ 27%   ส่วนช็อกโกแลตขาวประกอบด้วยน้ำตาล เนยโกโก้ นมสด และกลิ่นวานิลลา เพราะฉะนั้นต้องเลือกชนิดของช็อกโกแลตด้วยนะครับ เอาแต่ชนิดหวานมัน ก็อาจจะเสร็จก่อนอายุอันสมควร
          สารที่ควรจะอธิบายประโยชน์จากช็อกโกแลต คือ  สารโพลีฟีนอล (แต่ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันอยู่) สรรพคุณอื่นตามวิกิพีเดียจาระไนไว้ จะเชื่อหรือไม่ก็ได้นะครับ คือ คาสซาโนวา (1725-1795) นักรักกระฉ่อนโลก กินช็อกโกแลต (ไม่ได้บอกว่าขาวหรือดำหรือหวาน) ก่อนขึ้นเตียงกับผู้หญิงที่หลงเสน่ห์ และผู้หญิงร้อยละ 50 สารภาพว่ากินช็อกโกแลตก่อนเมคเลิฟ ช็อกโกแลตที่ทำท่าจะละลายในมือถือว่าเป็นช็อกโกแลตที่ดี เพราะแสดงว่ามีเนยโกโก้ผสมในปริมาณสูง หาชิ้นที่มีผิวมันเรียบ อย่าซื้อที่กัดแล้วร่วงกราวเป็นเศษเล็กเศษน้อยหรือนิ่มเหลว
          สำหรับความคุ้มค่าของการกินช็อกโกแลตดำ จะอยู่ที่ 52,500 ดอลลาร์ต่อปีของชีวิตที่ช่วยไว้ได้ โดยที่ค่าช็อกโกแลตจะอยู่ประมาณ 42 ดอลลาร์ต่อปี เป็นที่น่าสังเกตว่าช็อกโกแลตดำที่ใช้ในการศึกษานี้จะมีโกโก้เป็นส่วนผสมถึง 60-70% ซึ่งมากกว่าผลิตภัณฑ์ธรรมดาที่กล่าวมาข้างต้น
          เพราะฉะนั้น ถ้าจะเริ่มส่งเสริมสุขภาพอย่างมีความสุข ต้องเลือกผลิตภัณฑ์ให้ดีก่อน รวมทั้งช็อกโกแลตดำไม่ใช่ยา แต่ช่วยป้องกันโรคที่จะรุนแรงขึ้นในอนาคตได้บ้าง แต่ถ้าปรากฏว่ามีความดันสูงเกิดขึ้น มีเบาหวาน มีโรคหัวใจ เจ็บหน้าอก เหนื่อยกว่าธรรมดา มีอาการของอัมพฤกษ์ เดินเซ ตาเห็นภาพซ้อน แขน-ขาชา หรืออ่อนแรงครึ่งซีก ต้องรักษาด้วยยาจริงๆ ทันที ไม่ใช่ทานแต่ช็อกโกแลตดำ หรือรับประทานแต่กาแฟ ดังที่เคยเล่าให้ฟังในตอนที่แล้ว
          การรักษาสุขภาพ อย่างมีความสุข คงต้องคำนึงถึงหัวจิตหัวใจของคนไข้ด้วย นอกจากจะต้องเครียดเพราะถูกคุณหมอห้ามปราม บ่น ถูกคนในครอบครัวว่าต่างๆ นานา ว่ากินเยอะ และอื่นๆ เราคงต้องพบกันครึ่งทาง ขณะนี้ หมอเริ่มต่อรองแล้วคือ ถ้ารับประทานทุเรียน ต้องไม่รับประทานข้าว หรือต้องเพิ่มการออกกำลังกายด้วย  และแล้วหมอก็จะไปวิ่งแล้ว (เพราะกินเยอะไป)
          ถ้าจะเริ่มส่งเสริมสุขภาพอย่างมีความสุข  ต้องเลือกผลิตภัณฑ์ ให้ดีก่อน รวมทั้งช็อกโกแลตดาไม่ใช่ยา แต่ช่วยป้องกันโรค ที่จะรุนแรงขึ้นในอนาคต ได้บ้าง