ศ.นพ.ประเสริฐ อัสสันตชัย
          แม้จะเลยปีใหม่มาแล้ว แต่หลายพื้นที่ยังคงมีอากาศหนาวเย็น กลุ่มผู้สูงอายุซึ่งเป็นกลุ่มที่ทวีจำนวนมากขึ้นอย่างรวดเร็วในสังคมไทย และมักมีโรคประจำตัวอยู่ด้วย หากไม่ดูแลสุขภาพให้ดีอาจทำให้โรครุมเร้าจนมีอันตรายถึงแก่ชีวิตได้
          เมื่ออุณหภูมิของร่างกายลดลงอย่างรวดเร็วเนื่องจากอุณหภูมิภายนอกเย็นลง ปรกติร่างกายจะตอบสนองด้วยการหดตัวของกล้ามเนื้ออย่างมาก ทำให้มีอาการหนาวสั่นเกิดขึ้น เพื่อทำให้อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น เกิดความอบอุ่น แต่ผู้สูงอายุไม่สามารถตอบสนองอาการหนาวสั่นได้ดีเหมือนคนหนุ่มสาว นอกจากนั้นระบบประสาทอัตโนมัติที่ควบคุมหลอดเลือดที่ผิวหนังไม่ให้สูญเสียความร้อนออกจากร่างกายก็เสื่อมลง ในทางตรงกันข้าม เมื่อผิวหนังปะทะกับความเย็น หลอดเลือดฝอยจะหดตัว อาจมีผลให้ความดันโลหิตเพิ่มขึ้น ส่งผลให้หัวใจทำงานหนักขึ้นในการสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆของร่างกาย และอาจกระตุ้นให้เกิดโรคหัวใจเฉียบ พลันได้ ดังนั้น ในช่วงนี้จึงควรดูแลร่างกายผู้สูงอายุให้อบอุ่นเป็นพิเศษในระยะต่างๆดังนี้
          1.การป้องกันโรคตั้งแต่ผู้สูงอายุอยู่ในภาวะสุขภาพดี หรือการป้องกันในระดับปฐมภูมิ ได้แก่ การรักษาอุณหภูมิของร่างกายให้อบอุ่นอยู่เสมอ โดยสวมใส่เสื้อผ้าที่หนา ใช้เครื่องนุ่งห่มให้เพียงพอ โดยเฉพาะช่วงกลางคืนไม่ควรประมาท เพราะประเทศเราอยู่ในเขตร้อนมักเคยชินกับการใช้เสื้อผ้าที่บาง หลีกเลี่ยงการไปอยู่ในฝูงชนที่มีการระบายอากาศที่ไม่ดี เพราะอาจรับเชื้อไวรัสไข้หวัดจากผู้อื่นได้ แม้ในผู้ที่เคยฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่แล้วก็ตาม ส่วนผู้ที่มีโรคเรื้อรังควรกินยาตามแพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด และพกยาติด ตัวไว้เสมอเมื่อออกเดินทางท่องเที่ยวไปต่างจังหวัด
          2.การป้องกันโรคตั้งแต่ระยะแรกที่เริ่มแสดงอาการ หรือการป้องกันในระดับทุติยภูมิ เพื่อป้องกันไม่ให้โรคดำเนินไปจนเข้าสู่ระยะรุนแรง สำหรับผู้สูงอายุที่เริ่มมีอาการครั่นเนื้อครั่นตัวควรสวมใส่เสื้อผ้าที่หนา ใช้เครื่องนุ่งห่มให้เพียงพอหนา ใช้เครื่องนุ่งห่มให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีอากาศเย็น ดื่มน้ำอุ่นเสมอ ไม่อดนอน และ
          ถ้าเริ่มมีอาการไข้ เจ็บคอ ไอ มีน้ำมูก การหายาลดไข้กินเองอาจทำได้ในผู้ที่มีสุขภาพดีอยู่เดิม แต่ระวังยาลดน้ำมูกและยาแก้ไอที่มีสารโคเดอีนผสมอยู่มักทำให้มีอาการง่วงซึม อาจทำให้การดูแลตนเองลดลงได้ โดยเฉพาะการกินอาหารและดื่มน้ำอาจไม่เพียงพอ ส่วนผู้สูงอายุที่สุขภาพไม่แข็งแรงอยู่เดิมควรรีบปรึกษาแพทย์เมื่อเริ่มมีอาการดังกล่าว สำหรับผู้ที่มีอาการคันจากผิวแห้งควรใช้โลชั่นที่อ่อนโยน ไม่ระคายเคืองผิว เช่น โลชั่นสำหรับเด็ก จะปลอดภัยกว่าใช้โลชั่นทั่วไปที่มักใส่น้ำหอม อาจเกิดอาการแพ้และคันยิ่งขึ้น
          3.การป้องกันภาวะแทรกซ้อนหรือความพิการจากโรคที่แสดงอาการชัดเจนแล้วและกำลังได้รับการรักษาอยู่ หรือการป้องกันในระดับตติยภูมิ โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคในระบบไหลเวียนโลหิต เช่น โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคหลอด เลือดสมอง โรคหลอดลมอุดกั้นเรื้อรัง โรคหอบหืด ควรปรึกษาแพทย์ทันที เมื่อมีอาการของโรคเดิมรุนแรงขึ้น
          อย่าลืมนะครับว่าความเข้าใจในธรรมชาติของผู้สูงอายุ และการดูแลด้วยความรักและผูกพันรวมทั้งกำลังใจจากลูกหลาน เป็นพื้นฐานสำคัญที่ช่วยให้ท่านมีคุณภาพชีวิตที่ดีและยืนยาวได้