ในช่วงที่อากาศร้อนสุดๆ แบบนี้ วิธีคลายร้อนยอดนิยมของคนไทยคือ การดื่มน้ำเย็นๆสักแก้ว แต่ถ้าจะดื่มเครื่องดื่มให้นับร้อนและได้ประโยชน์ ต้องดื่มเครื่องดื่มสมุนไพรไทย ที่ใช้ดับอาการกระหายน้ำได้ เช่นสมุนไพรที่มีชื่อว่า "ฝาง" หรือ "ฝางเสน" ที่มีการนำมาทำน้ำยาเข้มข้น เวลาจะดื่มให้ใช้เจือจางในน้ำเปล่าและเติมน้ำแข็ง รสชาติหอมชื่นใจ ช่วยให้กระปรี้กระเปร่าคลายร้อน ที่เรียกกันว่า "น้ำยาอุทัย"
          สาร Brazilin ซึ่งเป็นสารที่ให้สีแดง (Sappan red) มีรายงานว่ามีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ที่ประเทศฮังการีพบว่าใช้รักษาโรคหัวใจกบที่ถูกสารพิษเป็นผลสำเร็จ รักษาและป้องกันหืดได้ แก้อักเสบได้ และสารนี้แม้จะดื่มเข้าไปมากก็ไม่เกิดการสะสมตกค้างในร่างกาย จึงไม่พบว่าเป็นอันตราย
          ประโยชน์ทางยาและทำเครื่องดื่มนั้น นิยมเอาแก่นฝางมาใช้ มีสรรพคุณ บำรุงเลือด แก้ปอดพิการ ขับเสมหะ แก้ร้อนใน ช่วยลดความร้อนในร่างกายกระหายน้ำ แก้ธาตุพิการ แก้กำเดา มีรสฝาด จึงใช้แก้โรคทางสมานได้ เช่น แก้ท้องเสีย ท้องร่วง ฆ่าเชื้อโรคบางชนิดได้ แก้โลหิตออกทางทวารหนัก และแก้อาการเลือดออกภายในอวัยวะต่างๆ เช่น เลือดออกในกระเพาะอาหารหรือในลำไส้ หรือคนที่ขาดวิตามินเค มักเลือดไหลหยุดช้าคนที่เส้นเลือดฝอยเปราะแตกง่าย และคนที่มีเลือดกำเดาออกบ่อย
          ฝางนิยมเข้าตัวยากลุ่มบำรุงเลือด ฟอกเลือด หรือในกลุ่มยาสตรีเพราะมีสรรพคุณช่วยให้เลือดดี เช่น ขับโลหิตระดู ใช้ฝางเสนหนัก 4 บาท แก่นขี้เหล็กหนัก 2 บาท  ต้มกินก่อนประจำเดือนมา ช่วยให้ระดูไม่เน่าเสียและมาสม่ำเสมอ แก้พิษโลหิตร้าย เป็นยาขับระดูและบำรุงโลหิตสารBrazilin ซึ่งเป็นสารที่ให้สีแดง (Sappan red) มีรายงานว่ามีสรรพคุณบำรุงหัวใจ ที่ประเทศฮังการีพบว่าใช้รักษาโรคหัวใจกบที่ถูกสารพิษเป็นผลสำเร็จ รักษา และป้องกันหืดได้ แก้อักเสบได้ และสารนี้แม้จะดื่มเข้าไปมากก็ไม่เกิดการสะสมตกค้างในร่างกาย จึงไม่พบว่าเป็นอันตราย
          สำหรับสูตรเครื่องดื่มฝาง สูตรของอาจารย์เนตรดาว ยวงศรี เป็นสูตรที่ได้รับความนิยมมากในสถานบริการเพื่อสุขภาพหรือสปาในต่างประเทศ เรียกว่าชาเกศโกมล ประกอบด้วย แก่นฝาง 20 กรัม มีสรรพคุณ
          ช่วย บำรุงโลหิต แก้เลือดออกทางทวารหนัก แก้ปอดพิการ แก้ร้อนในกระหายน้ำ ดอกอัญชัน มีสรรพคุณ 10 ดอก ช่วยขับปัสสาวะแก้ปัสสาวะพิการ ระบายท้อง ทำให้ตาสว่าง ดอกพิกุลมีสรรพคุณ 10 ดอก ช่วยบำรุงโลหิต ดอกมะลิมีสรรพคุณ 10 ดอกช่วยบำรุงหัวใจ ดับพิษร้อน แก้ร้อนในกระหายน้ำ รักษาโรคตา บำรุงดวงจิตให้ชุ่มชื่น ว่านน้ำ 10 กรัม บำรุงประสาท น้ำสะอาด 1 ลิตร
          วิธี ทำ นำฝางเสนและว่านน้ำย่างไฟให้เหลืองก่อนแล้วพักไว้ จากนั้นต้มน้ำให้เดือด แล้วเอาฝางเสนใส่ลงไป น้ำจะเปลี่ยนเป็นสีชมพูอย่างรวดเร็ว ยิ่งต้มนานน้ำจะเป็นสีแดง แล้วใส่ตัวยาสมุนไพรที่เหลือลงไป น้ำจะกลายเป็นสีม่วง เพราะไปเจอกับสีของดอกอัญชัน ต้มสักพักยกลงจากเตา เติมน้ำตาลเติมน้ำแข็งตามชอบ หรือจะดื่มร้อนก็ได้ ถ้าบีบมะนาวเพิ่มจะช่วยเสริมในเรื่องการขับเสมหะและฟอกโลหิต