การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศและฤดูกาลส่งผลต่อสุขภาพ โดยเฉพาะผู้ที่ไม่แข็งแรง อาจเจ็บป่วยได้ง่ายเพิ่มขึ้น ยิ่งช่วงเวลานี้ที่ "ฤดูร้อน" เริ่มขึ้นแล้ว ...
          อากาศร้อนอ้าว นอกจากสร้างความหงุดหงิด ไม่สบายเนื้อสบายตัว ฤดูกาลนี้โรคที่มาพร้อมกับอากาศร้อนอบอ้าวที่ก็มีอยู่ไม่น้อยไม่ว่าจะเป็น ท้องเสีย ท้องร่วง ผดผื่นคัน หรือแม้แต่อาการร้อนใน ฯลฯ การดูแลสุขภาพดับคลายความร้อนให้มีสุขภาพดี
          อาจารย์นิเวศน์ บวรกุลวัฒน์ แพทย์แผนไทยปฏิบัติการ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กระทรวงสาธารณสุข ให้ความรู้ดูแลสุขภาพ แนะนำอาหาร รสเปรี้ยว ขม ปรับสมดุลร่างกาย ใช้สมุนไพรใกล้ตัวนำมาดับคลายความร้อน ป้องกันการเจ็บป่วยว่า  ฤดูร้อนที่เริ่มขึ้นเวลานี้ ช่วงต้นฤดูร้อนอิทธิพลจากปลายฤดูหนาวอาจยังมีผลอยู่ ส่งผลให้ธาตุน้ำ ของเหลวที่มีอยู่ในร่างกายแปรปรวนได้ แต่เมื่อเข้าสู่หน้าร้อน ของเหลวหรือธาตุน้ำอาจทำให้ร้อนขึ้น อุ่นขึ้น หากดูแลสุขภาพไม่ดีพอ เตรียมตัวไม่พร้อมต่อการเปลี่ยนแปลงของฤดูกาลก็มีโอกาสเจ็บป่วย มีอาการร้อนใน อาการไข้ครั่นเนื้อครั่นตัว
          การดูแลสุขภาพรับมือกับหน้าร้อนต่อจากนี้จึงคงต้องดูแลธาตุน้ำ ทานอาหาร ผัก ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว โดยกินลดน้อยลงจากฤดูหนาว และเริ่มทยอยกินรสเย็นเพิ่มขึ้น เพื่อรองรับฤดูร้อน ซึ่งธาตุไฟหรือความร้อนในร่างกายจะสูงขึ้น
          "อากาศร้อนของฤดูกาลจะกระตุ้นธาตุไฟในร่างกายของเราสูงขึ้น การกินอาหารไม่ว่าจะเป็นผัก ผลไม้รสเปรี้ยวซึ่งมีฤทธิ์เย็น จะช่วยปรับอุณหภูมิในร่างกายให้อยู่ในภาวะสมดุล ไม่เจ็บป่วยง่าย และควรลดอาหารที่มีฤทธิ์ร้อนลงด้วย ทั้งนี้กรณีที่ยังไม่เจ็บป่วย แต่หากเริ่มมีอาการท้องอืด ด้วยที่ธาตุไฟในร่างกายลดลงก็สามารถทานรสเผ็ดร้อนได้บ้าง โดยรสเผ็ดร้อนแนะนำให้กินเป็นอาหาร เช่น ขิง ข่า ตะไคร้ ใบกะเพรา โหระพา ฯลฯ ซึ่งนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนู
          เช่นเดียวกับอาหารรสเปรี้ยว มีหลายเมนู อย่างเช่น ต้มยำ โดยฤดูกาลนี้ควรปรุงให้มีรสเผ็ดน้อยกว่ารสเปรี้ยว  ขณะที่ น้ำพริก ปรุงให้มีรสเปรี้ยวนำรสเผ็ด หรือจะปรุงน้ำพริกให้มีรสกลาง ๆ แต่ทานเคียงกับผักสดหลากหลายชนิด ฯลฯ ก็ช่วยรักษาสมดุลความร้อน-เย็นในร่างกายได้"
          อาจารย์นิเวศน์ แนะนำอีกว่า ภาพรวมของการทานอาหารตลอดทั้งวัน ควรทานอาหารที่มีรสเย็น ฤทธิ์เย็นเป็นหลัก อาหารที่มีรสขม เย็น จืด ก็มีหลากหลายเมนู อย่างเช่น ต้มจืดมะระ แกงขี้เหล็ก สะเดาน้ำปลาหวาน ผัดผักบุ้ง ฯลฯ แต่อย่างไรก็ตามแต่ละมื้ออาหารสามารถผสมผสานกับรสอื่น ๆ ได้ ไม่ควรกินรสเย็นอย่างเดียว เพื่อให้ร่างกายมีความสมดุล
          ส่วนผลไม้ในช่วงฤดูร้อน ที่นอกจากช่วยดับคลายความร้อน แต่ยังให้สุขภาพดี แนะนำผลไม้ที่ติดรสเปรี้ยวไว้บ้างหรือทานผลไม้ที่มีน้ำมาก อย่างเช่น แตงโม ส้ม มันแกวฯลฯ อีกทั้ง ใบบัวบก กระเจี๊ยบ ก็ช่วยแก้ร้อนใน ดับกระหายได้เช่นกัน
          "การสังเกตสุขภาพตนเองมีความสำคัญ โดย ถ้าพบความผิดปกติอย่าวางใจ อย่างไรก็ตามการดูแลสุขภาพในมิติอาหารควรทานผักเพิ่มขึ้น ทานแป้งลดน้อยลง ลดอาหารหวาน เค็ม มัน รวมทั้งปรับเปลี่ยนพฤติกรรม พักผ่อนเพียงพอและออกกำลังกายสม่ำเสมอ ทั้งนี้การออกกำลังกายจะช่วยให้กล้ามเนื้อยืด เหยียด ผ่อนคลาย"
          อาจารย์นิเวศน์ เพิ่มเติมอีกว่า พฤติกรรมก่อโรคในทางการแพทย์แผนไทยมี 8 ประการหลัก ได้แก่ อดอาหาร อดน้ำ อดนอน ทำงานเกินกำลัง กลั้นอุจจาระ ปัสสาวะ มีโทสะ โมหะ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดการเจ็บป่วยจึงควรต้องละวาง ดังเช่น การกินอาหาร ควรกินให้ถูกสุขลักษณะ เหมาะกับธาตุร่างกายของเรา โดยเฉพาะช่วงฤดูกาลนี้ เป็นช่วงที่อากาศแห้งและมีฝุ่นละอองค่อนข้างมาก ควรรักษาอุณหภูมิในร่างกายให้อบอุ่นพอดี ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป ถ้าร้อนมากเกินไป ก็จะทำให้ร่างกายอ่อนแอ เช่นเดียวกับเครื่องยนต์ ถ้ามีอุณหภูมิสูงมากเกินไปเครื่องก็จะรวน
          แต่ถ้าเครื่องยนต์มีความอุ่นพอดีก็จะทำงานได้เต็มประสิทธิภาพ ที่สำคัญควรเพิ่มความระมัดระวัง โรคอุจจาระร่วง ท้องเสีย โรคที่เกี่ยวเนื่องกับระบบทางเดินอาหาร ต้องเพิ่มความระมัดระวังทั้งในเรื่องอาหารและสุขอนามัย การรักษาความสะอาด ทานอาหารที่ปรุงสุกใหม่ สะอาด ทั้งนี้การเตรียมพร้อมปรับสมดุลร่างกายให้มีความแข็งแรงนับแต่ฤดูกาลนี้ ก็จะส่งผลดีต่อไปในฤดูกาลใหม่ที่จะมาถึง.