ผิวหนังนับเป็นอวัยวะที่อยู่นอกสุด ซึ่งทำหน้าที่ปกป้องร่างกายจากความร้อน ความเย็น แสงเชื้อโรค และสารต่างๆ ที่จะเข้าสู่ร่างกาย โดยมีกลไกที่หลากหลาย เช่น ระบบการควบคุมอุณหภูมิผ่านต่อมเหงื่อ ระบบการเก็บกักน้ำและไขมันเพื่อป้องกันการกระทบกระแทก และการซึมผ่านของสารต่างๆ ระบบภูมิคุ้มกันเพื่อป้องกันเชื้อโรคต่างๆ เข้าสู้ร่างกาย เป็นต้น
          ผิวหน้าก็มีบทบาทที่สำคัญไม่น้อย คือความมั่นใจของทุกคน ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชาย ดังนั้นในทุกยุคทุกสมัยจึงมีการใช้สมุนไพรเพื่อการดูแลผิวหน้ากันมาอย่างยาวนาน
          "แตงกวา" ก็นับเป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่เป็นทั้งอาหารและเครื่องสำอาง ซึ่งมีหลักฐานการปลูกเพื่อกินเพื่อใช้ในอินเดียและอียิปต์มานานกว่า 4พัน ปีและเป็นที่ทราบกันดีว่า แตงกวานั้นมีสรรพคุณในการบำรุงผิวเป็นอย่างดี โดยเฉพาะการบำรุงและการแก้ปัญหาต่างๆ ของผิวหน้า เช่น
          ผิวหน้าอักเสบบวมแดงจากากรถูกแดดเผา:
          แตงกวาสามารถลดการอักเสบของผิวหน้า อันจะนำไปสู่การไหว้เกรียม หรือฝ้าพระ โดยรีบใช้น้ำคั้นแตงกวาพอกทั่บใบหน้าให้เร็วที่สุด เพื่อลดอาการแสบบวมแดง ร้อน และถ้าให้ดีควรทำให้เย็นจะได้ผลดีขึ้น ซึ่งอาการดังกล่าวจะหายเป็นปลัดทิ้งหลังพอกประมาณ 10 นาที
          การรักษาสิวในวัยรุ่น :ในแตงกวา มีฤทธิ์ฝาดสมาน ซึ่งช่วยกระชับรูขุมขน ลดความมันบนใบหน้าและช่วยฆ่าเชื้ออ่อนๆ
          รักษารอยดำคล้ำ บวม รอบดวงตา: ผิงรอบดวงตา เป็นบริเวณที่มีความบอบบาง และมีแนวโน้มที่จะเกิดริ้วรอยได้ง่ายกว่าส่วนอื่นๆ เนื่องจากผิวบริเวณนี้มีต่อมไขมันน้อยกว่าบริเวณอื่นของผิวหน้า จึงมีโอกาสจะขาดความชุ่มชื่นได้ง่าย
          ดังนั้นการเผชิญกับแสงแดด การดื่มน้ำน้อยการใช้แป้งทาพอกหน้าบริเวณนี้มากเกินไป การอยู่หน้าจอคอมพิวเตอร์นานๆ ล้วนเป็นปัจจัยให้เกิดปัญหาทั้งสิ้น และเพื่อเป็นการรักษาและป้องกันรอยดำคล้ำ เหี่ยวย่น หรือบวมรอบดวงตา ควรฝานแตงกวาตามขวางเป็นวงๆ วางไว้รอบดวงตาก่อน นอนเป็นประจำ เพราะนอกจากจะช่วยรักษาความชุ่มชื่นในชั้นผิดหวังได้ดีแล้ว ตแงกวายังเป็นแหล่งซิลิกาที่สำคัญ ซึ่งจะทำให้เนื้อเยื่อเกี่ยวพัน เล็บ ผมและกระดูก แข็งแรงขึ้น
          รักษาความเยาว์วัยให้ผิวพรรณ : แตงกวาอุดมไปด้วยวิตามินซี แร่ธาตุ และพฤกษ์เคมีที่มีคุณสมบัติต้านอนุมูลอิสระ จึงช่วยชะลอความชราของผิวพรรณ และมีการศึกษาวิจัยสนับสนุนการใช้แตงกวาลบรอบเหี่ยวย่น จากการที่แตงกวามีคุณสมบัติ Anti-hyaluronidase และ anti-elastase ที่โดดเด่นกว่าสมุนไพรตัวอื่นๆ คือ ในแตงกวามีวิตามินเค ที่มักไม่พบในพืชชนิดอื่นๆ ซึ่งวิตามินเคมีมีบทบาทสำคัญในการชะลอความชราของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย
          รักษาหน้าแห้ง: เป็นที่รู้กันมานานนับพันปีว่า แตงกวา เกิดมาเพื่อหญิงสาว ซึ่งเป็นหญิงสาวทั่วโลกในอดีต รักษาผิวหน้าให้อ่อนเยาว์ ลบรอยเหี่ยวย่น ลบรอบแผลเป็นโดยการหั่นแตงกวาเป็นชิ้นบางๆแล้ว แปะทิ้งไว้บนใบหน้า ซึ่งพบว่าในแตงกวามีสารที่มีประโยชน์ต่อผิวหน้า ทั้งวิตามิน เกลือแร่ อะมิโน แอซิด ซึ่งจะช่วยรักษาความชุ่มชื่นไว้ใต้ผิวหนังทำให้ผิวหนังอ่อนนุ่ม คืนความชุมชื้นตามธรรมชาติให้ผิวหน้า
          การรักษาความชุ่มชื้นให้ผิวหน้า โดยเฉพาะในหน้าหนาว ซึ่งมีความชื้นในบรรยากาศต่ำ ทำให้น้ำในผิวหนังของเราถูกดึงออกมามาก นำไปสู่ปัญหา ต่างๆ ของผิวตามมา และการหาตัวช่วยในการบำรุงและแก้ปัญหาต่างๆ ของผิวนั้น คงไม่ใช่เรื่องใหญ่อีก ต่อไป เพราะเพียงพอกหน้าด้วยแตงกวาแล้วล้างออกจากนั้นทาผิวบางๆ ด้วยน้ำมันธรรมชาติ เช่น น้ำมัน มะพร้าว น้ำมันรำข้าว หรือน้ำมันงา เพียงแค่นี้ผิวหน้าก็จะสดใส ชุ่มชื่น คืนความอ่นเยาว์ได้แม้ในหน้าหนาว
          นอกจากนี้การทำเครื่องสำอางจากแตงกวาไว้ใช้เองก็ไม่ใช่เรื่องยาก ซึ่งมีสูตรในทำเครื่องสำอางจากแตงกว่าง่ายๆ นั่นคือ การทำสารสกัดแตงกวาในกลีเซอรีน โดยนำแตงกวา 4 ส่วน กลีเซอรีน 3 ส่วน น้ำ 1 ส่วน ปั่นเข้าด้วยกัน จากนั้น กรองผ่านผ้าขาวบางสะอาด นำน้ำที่กรองได้เก็บไว้ใช้ได้ประมาณ 1 ปี แต่ควรเก็บในที่เย็นเพราะสารในแตงกวาที่มีประโยชน์ต่อผิวหน้าไม่สามารถทนต่อความร้อนได้และเราสามารถนำสารสกัดแตงกวานี้ไปใช้โดยการเติมลงไปในครีมทาหน้าทั่วไปประมาณ 2-4 ช้อน ชา ต่อ 100 กรัม คนให้เข้ากัน เก็บไว้ใช้เป็นครีม แตงกวาทาผิว
          ปัจจุบันบริษัทเครื่องสำอางทั่วโลกใช้สารกัดจากแตงวาใส่ในครีมต่างๆ เช่น ครีมกันแดด ครีมลบรอบเหี่ยวย่น ครีมเพิ่มความชุ่มชื่น ครีมรักษาผิว มัน ครีมลบจุดด่างดำบนใบหน้า และยังผสมใส่ในแชมพูและโลชั่นต่างๆ โดยความเข้มข้นของสารสกัดที่ใช้ในเครื่องสำอางเหล่านี้ จะอยู่ระหว่าง 1-10% นั่นเอง
          ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร หัวหน้ากลุ่มงานเภสัชกรรมโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร
          โทร.0-3721-1289