"ธาลัสซีเมีย" เป็นโรคโลหิตจางเรื้อรังที่เกิดจากความผิดปกติของยีนที่เกี่ยวข้องในการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินของเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงแตกง่าย ผู้ที่เป็นโรคจะมีอาการแตกต่างกันตั้งแต่มีโลหิตจางในเด็ก ส่วนผู้ที่ไม่เป็นโรคหรือที่เรียกว่า เป็นพาหะจะมีสุขภาพแข็งแรงเช่นเดียวกับคนปกติทั่วไป แต่สามารถถ่ายทอดยีน ที่ผิดปกติไปสู่ลูกหลานได้ ในประเทศไทยพบพาหะธาลัสซีเมียประมาณร้อยละ 30-40 ของประชากรหรือประมาณ 18-24 ล้านคน และมีผู้ป่วยโดยรวมประมาณ 6 แสนคน
          แพทย์หญิงจริญญารัตน์ นิธิพิพัฒ์โกศล กุมารเวชกรรม โรงพยาบาลแม่สายจังหวัดเชียงราย กล่าวถึงสถานการณ์ธาลัสซีเมียในจังหวัดเชียงรายว่า ปี 2562 จังหวัดเชียงรายมีหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ตรวจคัดกรองธาลัสซีเมีย จำนวน 5661 ราย (ในจำนวนนี้มีต่างด้าว 227 ราย คิดเป็นร้อยละ 22.3) มีหญิงตั้งครรภ์เสี่ยงที่มีโอกาสให้กำเนิดบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง (คู่เสี่ยง) จำนวน 88 ราย และได้รับการวินิจฉัยก่อนคลอดและมีผลการตรวจวินิจฉัยว่าเป็นโรคธาลัสซีเมียชนิดรุนแรง 43 ราย และได้ยุติการทั้งครรภ์ (Termination of Pregnancy ) 42 ราย กระบวนการตรวจคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ของหวัดเชียงราย เริ่มจากโรงพยาบาลตรวจคัดกรองหญิงตั้งครรภ์และสามีเบื้องต้นตามแนวทางการตรวจวินิจฉัยของธาลัสซีเมีย ในขณะที่โรงพยาบาลแม่สายจังหวัดเชียงรายยังคงเดินหน้าร่วมมือกับศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 1/1เชียงรายให้บริการตรวจคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ในพื้นที่ ตามแนวทางการตรวจวินิจฉัยของธาลัสซีเมีย
          แพทย์หญิงจริญญารัตน์ ให้ข้อมูลว่า โรงพยาบาลแม่สาย จังหวัดเชียงรายเป็น โรงพยาบาลทั่วไปที่ตั้งอยู่เหนือสุดของประเทศไทย มีเตียงรองรับผู้ป่วยประมาณ 120 เตียง แต่ละปีต้องรองรับการให้บริการตรวจรักษาผู้ป่วยธาลัสซีเมีย ทั้งที่เป็นคนไทยและต่างด้าว จากรายงานพบว่า ปี2560 มีผู้ป่วยธาลัสซีเมีย 293 ราย ปี 2561 มีผู้ป่วย 283 ราย ปี 2562 (ณ เดือน ก.ค. 62) มีผู้ป่วย 209 ราย
          ในจำนวนนี้เป็นผู้ป่วยต่างด้าว 1 ใน 3 ในขณะที่เป็นคนไทย 2 ใน 3 และเมื่อเทียบเป็นจำนวนครั้งของการมารับบริการในแต่ละปี เริ่มจากปี 2560 มีผู้มารับบริการจำนวน 870 ครั้ง ปี 2561 จำนวน 1,029 ครั้ง ส่วนปี 2562 จำนวน 1,090 ครั้ง สาเหตุที่จำนวนครั้งของผู้มารับบริการรักษาในแต่ละปีเพิ่มจำนวนมากขึ้น เนื่องจากได้รับการยอมรับจากผู้ป่วยด้วยความพร้อมของโรงพยาบาลจากการมีกุมารแพทย์ แพทย์อายุรกรรมและสูตินรีแพทย์รวมทั้งความพร้อมของอุปกรณ์ทางการแพทย์ ในการตรวจคัดกรองผู้ป่วยธาลัสซีเมีย ซึ่งทางโรงพยาบาลจะมีคลินิกที่เปิดให้ บริการตรวจคัดกรองธาลัสซีเมียอยู่ 3 ประเภทได้แก่ 1. คลินิกฝากครรภ์เพื่อคัดกรองภาวะธาลัสซีเมีย ซึ่งจะมีสูตินรีแพทย์ประจำ 2. คลินิกตรวจโรคเด็กซึ่งจะมีกุมารแพทย์ตรวจคัดกรองภาวะซีดตามโครงการมหัศจรรย์ 2,500 วัน 3. คลินิกตรวจโรคทั่วไป และอยุรกรรมให้บริการโดยแพทย์อายุรกรรม
          สำหรับขั้นตอนการตรวจคัดกรองภาวะธาลัสซีเมียนั้นทางโรงพยาบาลจะตรวจคัดกรองหญิงตั้งครรภ์ตามแนวทางการตรวจวินิจฉัยของธาลัสซีเมีย โดยจะเก็บตัวอย่างเลือดแล้วส่งไปตรวจยืนยันที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 1/1เชียงราย เมื่อผลออกมาว่าผู้ป่วยมีความผิดปกติของยีนที่เกี่ยวข้อง ในการสังเคราะห์ฮีโมโกลบินของเม็ดเลือดแดงและเข้าข่ายเป็นโรคธาลัสซีเมีย ชนิดรุนแรงก็จะส่งคำปรึกษาไปยังแพทย์เจ้าของไข้เพื่อพิจารณาหาแนวทางการรักษาเพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ถ้าเป็นชนิดรุนแรงที่อันตรายต่อชีวิตทั้งของแม่ และเด็กก็จะให้ผู้ป่วยตัดสินใจเองว่าจะยุติการตั้งครรภ์หรือไม่
          แพทย์หญิงจริญญารัตน์ ยังกล่าวอีกว่า แม้ทางโรงพยาบาลจะมีความพร้อม ในการให้บริการตรวจคัดกรองภาวะธาลัสซีเมียแต่ก็ยังมีปัญหาที่ต้องแก้ไข และต้องการความช่วยเหลืออย่างเร่งด่วนคือปัญหาปริมาณเลือดไม่เพียงพอต่อการใช้ในผู้ป่วย(ต้องการเลือดมากขึ้นและขาดผู้บริจาคเลือด) ทางโรงพยาบาล จึงขอเชิญชวนผู้ใจบุญร่วมบริจาคเลือดช่วยเหลือน้องๆ ที่ป่วยด้วยโรคธาลัสซีเมียได้ที่โรงพยาบาลแม่สาย จังหวัดเชียงราย หรือโทรศัพท์สอบถามได้ที่ 053-731300