ศ.นพ.เกียรติ  รักษ์รุ่งธรรม
          หน่วยโรคภูมิแพ้ภูมิคุ้มกันวิทยา
          โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
          หอบหืด (Asthma) คือ โรคของหลอดลมที่มีการตีบหรืออุดตันหอันเนื่องมาจากมีการอักเสบของหลอดลม มีการหดเกร็งของกล้ามเนื้อหลอดลม มีเสมหะที่เหนียวออกมามาก หอบหืดเป็นโรคภูมิแพ้ที่พบได้บ่อยเป็นอันดับ 2 ผลการวิจัยพบว่า คนไทยไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ มีปัญหาจากหอบหืดประมาณ 1 ใน 10 คน หรือ 10%
          หอบหืดมีลักษณะสำคัญ 3 ประการ 1.หลอดลมที่มีการตีบหรืออุดตันเป็นๆ หายๆ การตีบหรืออุดตันเกิดจากกล้ามเนื้อหลอดลมหดตัว เยื่อบุบวม มีการอักเสบ เสมหะมาก 2.มีการอักเสบเรื้อรังของหลอดลมร่วมด้วย 3.หลอดลมมีสภาพไวผิดปกติต่อสิ่งกระตุ้นต่างๆ เช่น ควันต่างๆ กลิ่นที่แรง สารก่อภูมิแพ้
          ต้องระวังด้วยว่าสาเหตุของอาการหอบเหนื่อยนั้นไม่ใช่เกิดจากหอบหืดเท่านั้น ยังมีสาเหตุอื่นๆ อีกหลายโรค ได้แก่ โรคหลอดลมอักเสบและ/หรือถุงลมโป่งพองจากการสูบบุหรี่ โรคหัวใจล้มเหลว หลอดลมอักเสบจาการติดเชื้อ ปอดบวมหรือปอดอักเสบ เป็นต้น
          อาการต่อไปนี้อาจแสดงว่าท่านกำลังมีอาการของหอบหืด
          1.เหนื่อยหอบเป็นพักๆ พร้อมมีเสียงวี้ดๆ ในปอด มักมีอาการไอ และมีเสมหะเหนียวร่วมด้วย 2.มีอาการไอ แน่น หายใจไม่ออกในตอนกลางคืน หรือเช้ามืด 3.อาการอาจกำเริบเวลาออกกำลังโดยเฉพาะในที่ที่มีอากาศเย็น-แห้ง 4.อาการดังกล่าวอาจหายได้เอง หรือต้องใช้ยาขยายหลอดลม
          อาการเตือนเป็นรุนแรงอาจอันตรายถึงแก่ชีวิต
          1.แม้อยู่เฉยๆ ไม่ออกแรงก็เหนื่อยหอบมาก 2.แม้พ่นยาขยายหลอดลมแล้ว อาการไม่ทุเลา หรือดีขึ้นเพียงช่วงสั้นๆ 3.มีอาการหอบเหนื่อยจนพูดไม่เป็นประโยค 4.ใช้กล้ามเนื้อคอและซี่โครงช่วยในการหายใจ (หอบจนซี่โครงบาน) 5.ชีพจรเต้นเร็วกว่า 120 ครั้ง ต่อนาที 6.มีอาการม่วงเขียว หรือซึมลง
          ข้อควรระวังในการรักษา 1.ห้ามทานยาชุดที่มี สเตียรอยด์ (Steroids) ให้ต่อเนื่องนานมากกว่า 1 สัปดาห์ เว้นแต่มีแพทย์สั่ง 2.หากมีอาการมากกว่า 2 ครั้งต่อสัปดาห์ ควรปรึกษาแพทย์ 3.หากต้องพ่นยาขยายหลอดลมมากกว่า 4 ครั้ง ใน 1 ชั่วโมง แต่ไม่ทุเลา ควรรีบปรึกษาแพทย์ด่วน
          วิธีป้องกัน หอบหืด จากภูมิแพ้ 1.สำหรับทารกที่มีแม่เป็นภูมิแพ้ การให้นมแม่นานกว่า 6 เดือนช่วยป้องกันหืดในเด็กได้ 2.หลีกเลี่ยงควันบุหรี่ 3.จัดบ้านให้ปลอดไรฝุ่น สัตว์เลี้ยงมีขน ขจัดแมลงสาบ
          4.หากมีโรคหวัดเรื้อรังจากภูมิแพ้ ต้องรักษาให้ถูกวิธี 5.หากมีโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง ต้องรักษา 6.หากแพ้ยาแก้ปวด แก้ข้ออักเสบ ต้องหลีกเลี่ยงอย่างจริงจัง 7.ออกกำลังกายสม่ำเสมอ