ศ.นพ.เกียรติ รักษ์รุ่งธรรม  หน่วยโรคภูมิแพ้ภูมิคุ้มกันวิทยา

            ลมพิษ (Urticaria) หรือโรคลมพิษ ความจริงแล้ว ลมพิษ ไม่ใช่โรคแต่เป็นอาการที่แสดงออกทางผิวหนัง เพราะเกิดจากเซลล์ที่อยู่รอบๆ เส้นเลือดใต้ผิวหนังที่เรียกว่า Mast cells ถูกกระตุ้นจากสาเหตุต่างๆ กัน ทำให้มีการหลั่งสารเคมี (mediators) และสารที่เป็นโปรตีน (cytokines, chemokines) ซึ่งจะมีฤทธิ์ทำให้เส้นเลือดใต้ผิวหนังขยายตัวและมีการซึมออกของน้ำเหลืองและโปรตีน จะเห็นลักษณะเป็นผื่นนูนแดงและมีผื่นแดงราบรอบๆ ในรายที่เป็นมากจะมีการบวมของเนื้อใต้ผิวหนัง อย่างมากได้ เรียกว่าลมพิษชนิดบวม
          ชนิดของลมพิษ แบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม คือ 1.ลมพิษชนิดรำคาญ แต่ไม่อันตราย 2.ลมพิษชนิดอันตราย
          1.ลมพิษชนิดรำคาญ แต่ไม่อันตราย ลักษณะของผื่น ลมพิษ จะเป็นแบบตุ่มนูนที่มีขนาดแตกต่างกัน ส่วนใหญ่อาจดูคล้ายตุ่มยุงกัด แต่บางแห่งจะดูคล้ายแผนที่  ผื่นลมพิษ จะเห่อเร็ว และผื่นนั้นๆ มักจะหายภายใน 4-6 ชม. โดยไม่มีร่องรอยหลงเหลือ แล้วก็จะย้ายไปขึ้นบริเวณอื่นได้อีก สาเหตุของลมพิษชนิดรำคาญสาเหตุที่พบบ่อยได้แก่ ยา สมุนไพร อาหารเสริม เครื่อง สำอาง อาหารบางชนิด เช่น กู้ง ปู แป้งสาลี ฯลฯและมีข้อมูลมากขึ้นว่า การแพ้ไรฝุ่นเป็นสาเหตุหนึ่งได้ด้วย ในรายที่เป็นมานานมากแล้ว มักจะหาสาเหตุไม่เจอ
          2.ลมพิษชนิดรำคาญ ผิวหนังจะมีความไวมากต่อการเกา การถูไถ การขีดข่วน การกดทับ นานๆ จะทำให้ลมพิษ กำเริบได้เสมอๆ เป็นที่น่าสังเกตว่าลมพิษมักจะชอบเป็นตอนเย็น หรือหลังการอาบน้ำ ได้แก่ ลมพิษที่มีอาการบวมบริเวณใบหน้า ที่ตา ปาก ลมพิษที่มีอาการเสียงแหบ หายใจอึดอัด หรือหอบ ลมพิษที่มีอาการเป็นลม ช็อก ความดันโลหิตต่ำร่วมด้วย ลมพิษที่เป็นแล้วแต่ละแห่งที่ขึ้นผื่นจะยุบช้ากว่า 24 ชม. และหลังผื่นบริเวณนั้นหายแล้วจะมีลักษณะเป็นรอยสีน้ำตาลคล้ำเกิดขึ้น ลมพิษที่มีอาการไข้ ปวดข้อ แพ้แดดร่วมด้วย
          ข้อแนะนำ คือ ควรหลีกเลี่ยงสิ่งที่แพ้ หลีกเลี่ยงสิ่งที่ระคายเคือง ปรึกษาแพทย์และใช้ยาตามแพทย์สั่งให้ถูกวิธี หลีกเลี่ยงการอดนอน ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เป็นต้น