'สมองขาดเลือด'ภาวะที่ 'ต้องระวัง!!!'
          มีผู้ป่วยอัมพาตรายใหม่เพิ่มขึ้น 1 รายทุกๆ  4 นาที และทุกๆ 10 นาที จะมีผู้ป่วยอัมพาตเสียชีวิต 1 คน...ในคนไทยซึ่งมีวัยตั้งแต่ 45 ปี ขึ้นไปจะมีผู้ที่ป่วยด้วยโรคอัมพาต 1,880 คน ต่อประชากร 100,000 คน!!!... นี่เป็นข้อมูลจากทาง "สถาบันประสาทวิทยา" ที่เคยมีการเผยแพร่ไว้...ซึ่งก็น่าจะมีส่วนอย่างมากต่อการกระตุ้นให้ผู้คนทั่วไป ไม่ว่าจะอยู่ในภูมิภาคใดของบ้านเรา หันมาให้ความสนใจกับพิษภัยจาก "โรคหลอดเลือดสมอง" ส่วนที่ว่าจะมีประชากรจำนวนสักเท่าใดที่มีความเข้าใจเกี่ยวกับโรคนี้...กว่าจะสำรวจได้สำเร็จก็คงมีจำนวนเหยื่อเพิ่มขึ้นอีกพะเรอเกวียนอย่างไม่ต้องสงสัย...
          ดังนั้น "หมอจอแก้ว" จึงขอเน้นย้ำไว้อีกครั้ง โดยขอกล่าวโดยสรุปอย่างนี้ก็แล้วกันว่า... 'โรคหลอดเลือดสมอง" หรือ "โรคอัมพาต" คือโรคซึ่งเกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือด สมองจึงส่งผลให้เนื้อสมองสูญเสียหน้าที่อย่างเฉียบพลัน โดยที่สาเหตุอาจมาจากการอุดตัน ตีบ หรือแตก ของหลอดเลือดสมอง พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ และโดยเฉพาะผู้มีปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรค ได้แก่ ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ อ้วน สูบบุหรี่ และ ไม่ออกกำลังกาย. ทั้งนี้ สมองเป็นอวัยวะที่ต้องคร่ำเคร่งจากการใช้ความรู้สึกนึกคิด ซึ่งหากดูอย่างพินิจพิจารณาแล้วจะเห็นเลยว่าสมองของคนเราต้องรับกับสภาวะการใช้งานที่หนัก ทำงานตลอดเวลา แทบจะไม่มีเวลาในการพักผ่อน หรือหากมีก็คงเป็นแค่การนอนหลับ ซึ่งเมื่อต้องเจอกับปัจจัยต่างๆ มาร่วมด้วยช่วยกระหน่ำด้วยแล้วก็จะยิ่งน่าเป็นห่วงหนักขึ้นไปอีก ซึ่งหากเกิดปัญหาถึงขั้นตีบ ตัน หรือแตกขึ้นแล้ว ส่วนใหญ่ถ้าไม่เสียชีวิตก็อาจส่งผลให้ผู้ป่วยต้องเผชิญกับการสูญเสียบุคลิกภาพ ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้ เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต โดยยังอาจมีสิทธิเจอภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ อีกค่อนข้างมากเหลือเกิน...
          เพราะเหตุนี้...การหมั่นสังเกตตัวเองและคนใกล้ชิดที่มีความเสี่ยงเป็นโรคนี้จึงมีความสำคัญ เพราะหากเกิดความผิดปกติขึ้นในผู้ป่วยกลุ่มนี้ ต้องรีบพบแพทย์ในทันที เพื่อไม่ให้เกิดความรุนแรงมากขึ้นจนไม่สามารถรักษาได้ทันเวลา!!
          ทั้งนี้ มีคำอธิบายเพิ่มเติมไว้โดย  'นพ.ประชา กัญญาประสิทธิ์"  ศัลยแพทย์ระบบประสาท 'โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม"  ซึ่งช่วยให้สรุปได้ว่า...เมื่อเลือดที่ไปเลี้ยงสมองมีปริมาณลดลง สมองส่วนนั้นจะไม่ ไม่สามารถทำงานได้ตามปกติ ซึ่งจะมีอาการแสดงต่างๆ  ส่วนจะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับความรุนแรงและตำแหน่งของสมองที่ขาดเลือด อาการที่สำคัญของโรคหลอดเลือดสมองที่มักแสดงคือ...ชาบริเวณแขนขาซีกใดซีกหนึ่ง หรือทั้งสองซีก พูดไม่ชัด ไม่สามารถสื่อสารได้ เห็นภาพซ้อนทันทีทันใด ตามัว เวียนศีรษะ เสียการทรงตัว ปวดศีรษะอย่างรุนแรง วิงเวียน หมดสติ การสังเกตอาการเตือนโรคหลอดเลือดสมองล่วงหน้ามีความสำคัญมาก แนะนำให้รีบส่งตัวผู้ป่วยไปโรงพยาบาลที่มีความพร้อมด้านการดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินทางสมองทั้งเครื่องมือและแพทย์ผู้ชำนาญการ ซึ่งหากได้รับการช่วยเหลือโดยเร็วก็จะช่วยเซลล์สมองได้มากที่สุด...
          ทาง "คุณหมอประชา" โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม ยังได้ให้ความรู้เพิ่มเติม กรณี 'ภาวะสมองขาดเลือด" ไว้ว่า...เป็นภาวะที่เกิดจากการอุดตันของเส้นเลือด หรือหลอดเลือดสมองแตก จนทำให้ไม่สามารถนำเลือดและออกซิเจนไปเลี้ยงสมองได้ ส่งผลให้เกิดความเสียหายต่อร่างกายของผู้ป่วย แต่ก็ใช่ว่าเมื่อขาดเลือดแล้วเซลล์ต่าง ๆ จะเริ่มตายทันที แต่จะมีสัญญาณเตือนเพื่อให้ผู้ป่วยมีโอกาสไปพบแพทย์ เพื่อทำการรักษา...
          2 สาเหตุที่นำสู่...
          'ภาวะสมองขาดเลือด'
          ข้อมูลเพื่อให้ท่านผู้อ่านได้เข้าใจอย่างชัดเจนยิ่งขึ้นว่า...มีที่มาสาเหตุอย่างไรจึงทำให้เกิดภาวะสมองขาดเลือดขึ้นได้ สาเหตุอย่างแรกคือ...'หลอดเลือดสมองอุดตัน" อันเป็นผลจากหัวใจเต้นผิดจังหวะจนมีลิ่มเลือดเกิดขึ้นแล้วปลิวไปอุดหลอดเลือดสมอง หรือไม่ก็เป็นเพราะ...'หลอดเลือดที่คอตีบตัน" จนเกิดลิ่มเลือดปลิวไปอุดตันที่หลอดเลือดสมองได้เช่นกัน และสำหรับอีกสาเหตุที่ 'คุณหมอประชา" โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม เอ่ยถึงไว้คือ...'หลอดเลือดสมองปริแตก หรือฉีกขาด" ส่งผลให้เลือดที่ไปเลี้ยงสมองลดลงอย่างฉับพลัน ทั้งยังทำให้เกิดเลือดออกในสมองตามมา อันจะส่งผลกระทบต่อการทำงานของสมองอย่างรุนแรง โดยเกิดจากการเปราะบางของเส้นเลือดทำให้หลอดเลือดโป่งพอง โดยเฉพาะผู้ที่มีความดันโลหิตสูง และผู้ที่มีไขมันสะสมในหลอดเลือดสูง ทำให้สูญเสียการยืดหยุ่นของหลอดเลือด...แต่ไม่ว่าจะเกิดจากสาเหตุใดจาก 2 อย่างที่คุณหมอได้กล่าวมาก็ตาม...'เวลา" ถือว่ามีส่วน 'สำคัญอย่างยิ่ง" จึงทำให้ คุณหมอต้องย้ำไว้ว่า...
          '.หากมีอาการของโรค ให้รีบพาผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลทันทีเพื่อเข้ารับการรักษาได้ทันเวลา และเพื่อลดความเสี่ยงต่อการพิการและเสียชีวิตได้."
          เพราะเหตุนี้ การที่ โรงพยาบาลเชียงใหม่ ราม ได้ก่อตั้ง 'ศูนย์รักษาอัมพาต" พร้อมกับมีแพทย์ผู้ชำนาญการที่มีความพร้อมด้านการดูแลผู้ป่วยฉุกเฉินทางสมองด้วยเทคโนโลยีช่วยวินิจฉัยโรคหลอดเลือดสมอง ไว้ประจำทำหน้าที่ตลอด 24 ชั่วโมง จึงเป็นเรื่องที่น่ายินดี เพราะอย่างน้อยก็ จะเป็นอีกหนึ่งโรงพยาบาลในจังหวัดเชียงใหม่ที่เปี่ยมด้วยศักยภาพและความพร้อมสำหรับการเป็น
          'ที่พึ่ง" ให้แก่ผู้ป่วยชาวเหนือซึ่งต้องเผชิญกับฤทธิ์พิษภัยจาก 'โรคหลอดเลือดสมอง" ให้ได้รับการดูแลทันท่วงทีภายใต้การบริการและมาตรฐานระดับสากล ภายในองค์ประกอบความพร้อมด้านเทคโนโลยีทางการแพทย์เพื่อการตรวจวินิจฉัย รักษา รวมถึงการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง อาทิ การตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT 124 Slices) ซึ่งช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัย พร้อมกับเห็นภาพที่มีความละเอียดสูงกว่าการเอกซเรย์แบบธรรมดา โดยแพทย์ยังค้นหาและประเมินสภาพการไหลเวียนของหลอดเลือดที่ไปยังสมองได้อย่างแม่นยำ ซึ่งในกรณีที่เอกซเรย์แล้วพบว่าสาเหตุเกิดจากหลอดเลือดไปเลี้ยงสมองตีบ แพทย์ผู้ชำนาญการเฉพาะทางโรคหลอดเลือดสมองจะให้การรักษาเพื่อช่วยชะลอความเสียหายที่จะเกิดกับสมองผู้ป่วยอันอาจส่งผลให้เกิดความพิการ โดยการให้ยาสลายลิ่มเลือดในเบื้องต้น...
          จากนั้นจะทำการสลายลิ่มเลือดที่อุดตันในสมอง โดยสอดสายสวน (catheter) จากบริเวณขาหนีบเข้าไปยังหลอดเลือดแดงในสมองในตำแหน่งที่มีลิ่มเลือดอุดตันอยู่ เมื่อสายสวนไปถึงตำแหน่งที่ต้องการแล้ว แพทย์จะดึงลิ่มเลือดที่อุดตันออกมาจากตำแหน่งหลอดเลือดในสมองเป็นผลสำเร็จ เพื่อไม่ให้ผู้ป่วยตกอยู่ในภาวะอัมพฤกษ์อัมพาตในที่สุด...
          "หมอจอแก้ว"  ก็ขอฝากให้ช่วยจำกันไว้อีกครั้งว่า...เมื่อผู้ที่อยู่ใกล้ตัวผู้ป่วย 'โรคหลอดเลือดสมอง" ได้สังเกตเห็นความผิดปกติเกิดขึ้นกับผู้ป่วยแล้ว.ให้รีบแจ้งขอความช่วยเหลือกรณีเจ็บป่วยฉุกเฉินที่สายด่วน 1669 หรือรีบพาผู้ป่วยไปส่งถึงโรงพยาบาลที่มีความพร้อมและอยู่ใกล้ที่สุดโดยทันที จะเป็นการดีที่สุดสำหรับทุกฝ่าย เพราะ...ผู้ป่วยที่ตกเป็นเหยื่อของโรคหลอดเลือดสมองจะ 'มีเวลาอันจำกัดหลังเกิดอาการไม่เกิน 4 ชั่วโมงครึ่ง!!".
          บรรยายใต้ภาพ
          นพ.ประชา กัญญาประสิทธิ์
          ภาพการสอดอุปกรณ์การแพทย์เข้าไปดึงลิ่มเลือด