การควบคุมอาหารและเลือกรับประทานอาหารให้เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งสำหรับผู้ป่วยเบาหวานในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดให้อยู่ในเกณฑ์ที่ต้องการ
          ดังนั้น ผู้ป่วยจึงควรเรียนรู้เกี่ยวกับหมวดอาหารแลกเปลี่ยน เพื่อให้สามารถเลือกรับประทานอาหารได้อย่าง
          ถูกต้องและปลอดภัย
          โดยอาหารแลกเปลี่ยน 1 ส่วน ในหมวดเดียวกันจะให้พลังงานและสารอาหารใกล้เคียงกัน จึงสามารถรับประทานแลกเปลี่ยนกันได้
          หมวดที่ 1  ข้าว แป้ง 1 ส่วน มีโปรตีน 2 กรัม คาร์โบไฮเดรต 15 กรัม ให้พลังงาน 80 กิโลแคลอรี
          ผู้ป่วยเบาหวานควรเลือกรับประทานข้าวซ้อมมือ ข้าวกล้องหรือขนมปังไม่ขัดสี เนื่องจากดูดซึมช้ากว่าข้าวขาว ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลไม่ให้ขึ้นสูงอย่างรวดเร็ว
          หมวดที่ 2  ผัก แบ่งออกเป็นผัก ก. ให้พลังงานน้อยมาก จึงรับประทานได้ตามต้องการ ได้แก่ผักกาดขาว ผักกาดเขียว กะหล่ำปลี มะเขือเทศ แตงกวา บวบ ฟักเขียวเป็นต้น
          ผัก ข. 1 ส่วน มีคาร์โบไฮเดรต 5 กรัม โปรตีน 2 กรัม ให้พลังงาน25 กิโลแคลอรี โดยผักสดมีปริมาณเท่ากับ 1 ทัพพี ส่วนผักสุกเท่ากับ 1/2 ทัพพี อาหารกลุ่มนี้มีวิตามินและใยอาหารมาก ซึ่งใยอาหารจะช่วยลดการดูดซึมน้ำตาลและไขมันได้อีกทางหนึ่ง
          หมวดที่ 3  ผลไม้ 1 ส่วน มีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัมผลไม้ 1 ส่วนให้พลังงาน 60 กิโลแคลอรี ผลไม้ทุกชนิดมีน้ำตาลเป็นส่วนประกอบ ผู้ป่วยเบาหวานควรเลือกรับประทานเพียง 1 ชนิดต่อมื้อและหลีกเลี่ยงผลไม้ที่มีรสหวานจัด เช่น ทุเรียน ละมุด ขนุน
          หมวดที่ 4  เนื้อสัตว์ 1 ส่วน ประมาณ 2 ช้อนโต๊ะ มีโปรตีน 7 กรัมมีปริมาณแคลอรี เพิ่มตามไขมัน เป็น 35, 55, 75 และ 100 กิโลแคลอรีควรหลีกเลี่ยงการรับประทานเนื้อสัตว์ที่มีไขมันสูง
          หมวดที่ 5  ไขมัน 1 ส่วน มีไขมัน 5 กรัม ให้พลังงาน 45 กิโลแคลอรี เทียบเท่ากับ น้ำมัน, เนย, มายองเนส 1 ช้อนชา กะทิ 1 ช้อนโต๊ะเบคอนทอด 1 ชิ้น ครีมเทียม 4 ช้อนชา เม็ดมะม่วงหิมพานต์ 6 เม็ดถั่วลิสง 10 เม็ด
          ในการประกอบอาหารควรเลือกใช้น้ำมันพืชเนื่องจากไม่มีคอเลสเตอรอล หลีกเลี่ยงอาหารทอด อาหารใส่กะทิและเบเกอรี่ต่างๆ
          หมวดที่ 6  นม 1 ส่วน หรือประมาณ 240 มล. จะมีโปรตีน 8 กรัมคาร์โบไฮเดรต 12 กรัม ส่วนปริมาณพลังงานแตกต่างกัน ตามปริมาณไขมันในนมชนิดนั้นๆ โดยนมสด มีไขมัน 8 กรัม ให้พลังงาน 150 กิโลแคลอรี นมพร่องมันเนย มีไขมัน 5 กรัม ให้พลังงาน 120 กิโลแคลอรีนมขาดมันเนย มีไขมัน 0-3 กรัม ให้พลังงาน 90 กิโลแคลอรี
          ผู้ป่วยควรเลือกดื่มนมพร่องมันเนยหรือนมขาดมันเนย รวมถึงหลีกเลี่ยงนมปรุงแต่งรสและนมเปรี้ยวพร้อมดื่ม เนื่องจากมีการเติมน้ำตาล
          อย่างไรก็ตาม เพื่อให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่จำเป็นครบถ้วนควรรับประทานอาหารให้ครบทั้ง 5 หมู่ และหลากหลายชนิดสับเปลี่ยนกัน
          ที่มา : โรงพยาบาลรามคำแหง