การเป็นโรคเรื้อรังถือเป็นเรื่องทุกข์ทรมานของทั้งผู้ป่วยและครอบครัว หากมีวิธีใดที่จะบรรเทาอาการเจ็บป่วยก็ถือเป็นเรื่องดี การฟื้นฟูสมรรถภาพ เป็นเรื่องจำเป็นไม่น้อยไปกว่าการรักษาเพราะบางกรณีก็ช่วยทำให้การรักษามีประสิทธิภาพดีขึ้น
          เมื่อเร็วๆ นี้ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้เดินทางไปเยี่ยมชมโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราช (รพร.) เชียงของ จ.เชียงราย เพื่อดูโครงการพัฒนา
          ระบบการดูแลผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ซึ่งปัจจุบันพบอัตราการเกิดโรคดังกล่าวจำนวนมาก โดยทั่วโลกมีผู้เสียชีวิตจากโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังมากถึง 3 ล้านราย ส่วนประเทศไทยพบผู้ป่วยจำนวน 1.5 ล้านคน ซึ่งมีค่าใช้จ่ายจากการรักษาถึง 12,735 ล้านบาทต่อปี คิดเป็นร้อยละ 0.14 ของรายได้ประชาชาติ (GDP)
          ร.พ.เชียงของ ถือว่าติดลำดับต้นๆ ของโรงพยาบาลที่รับผู้ป่วยปอดอุดกั้นเรื้อรังไว้รักษา นพ.สมปรารถน์ หมั่นจิตต์ ผอ.โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเชียงของ อธิบายว่า โครงการพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง มีแนวทางการรักษาที่ได้มาตรฐานแบบครบวงจร 4 แนวทาง คือ 1.การวินิจฉัย เน้นการใช้เครื่อง Spirometer เพื่อวัดสมรรถภาพปอดเพื่อ
          ประกอบการวินิจฉัย ทำให้วินิจฉัยได้ถูกต้อง แน่นอนขึ้น
          2.การประเมินผู้ป่วย ใช้เครื่องมือประเมินคือแบบสอบถาม ประเมินการสูบบุหรี่ ประเมินระดับการเหนื่อย (Dyspnea Scale) ประเมินสมรรถภาพปอดด้วยเครื่อง Spiro meter ประเมินความสามารถของระยะทางเดินของผู้ป่วยใน 6 นาที ทำให้จำแนกความรุนแรงของผู้ป่วยได้ชัดเจนขึ้น ส่งผลต่อการวางแผนรักษา
          3.การรักษา ประกอบด้วยการเลิกบุหรี่ การฟื้นฟูสมรรถภาพปอด และการรักษาด้วยยา โดยเฉพาะการใช้ยาสูดพ่นชนิดผสมในหลอดเดียวกัน (LABA+ICS) ซึ่งเป็นยาที่มีราคาแพงแต่ประสิทธิภาพในการรักษาสูง รวมทั้งผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงก็จะแนะนำให้มีออกซิเจนใช้
          ที่บ้าน และ 4.มีการติดตามและประเมินผลการรักษาอย่างต่อเนื่อง
          ในขั้นตอนการฟื้นฟูสมรรถภาพปอด ถือเป็นการออกกำลังกายปอดเพื่อไม่ให้เกิดอาการปอดอุดกั้นกำเริบบ่อยๆ โดยจะมีการประยุกต์เอานวัตกรรมทางการแพทย์ที่มีการคิดค้นไว้แล้ว คือขวดน้ำเกลือ 2 ใบ ใส่น้ำเพื่อให้ผู้ป่วยฝึกเป่าอากาศเพื่อย้ายน้ำจากขวดหนึ่งไปขวดหนึ่ง ซึ่งถือเป็นอุปกรณ์การบริหารปอด ที่เมื่อผู้ป่วยมาเข้ารับการวินิจฉัยแยกแยะให้ชัดเจนว่าเป็นโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังแล้วก็จะมีการเข้าโปรแกรมรักษาโดยใช้ยาสูตรผสมในหลอดเดียวและฟื้นฟูไปพร้อมๆ กัน ซึ่งช่วยบรรเทาการที่ผู้ป่วยต้องนอนในโรงพยาบาลลงได้
          ในภาคเหนือนั้นโรคทางเดินหายใจถือว่าเป็นโรคสำคัญ นอกจากการสูบบุหรี่ ยังมีปัญหาเรื่องควันไฟจากไฟป่า และเผาถ่าน หุงหาอาหารในบ้าน ผิงไฟ โดยไม่เปิดให้อากาศถ่ายเทได้สะดวก จึงพบผู้ป่วยเป็นจำนวนมาก ซึ่งการป้องกันก็เป็นเรื่องที่ต้องทำ และยังต้องหาวิธีการรักษาและลดจำนวนผู้ป่วยลงต่อไป