HISO - เรื่องเล่าข่าวเด่น

หมายเหตุ -สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ร่วมกับสถาบันอิศรา มูลนิธิพัฒนาสื่อมวลชนแห่งประเทศไทย จัดราชดำเนินเสวนา เรื่อง "ทางแพร่งระบบประกันสุขภาพ ภายใต้รัฐบาลยิ่งลักษณ์" เมื่อวันที่ 5 กุมภาพันธ์ ที่ผ่านมา

แต่ล่าสุดกองทุนเริ่มส่อเค้าไม่ดี เนื่องจากระบบบริหารมีปัญหา โดยเฉพาะคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บอร์ด สปสช.)ที่มีหน้าที่บริหารกองทุน มีความบิดเบี้ยวไปจากเดิม มีกลไกที่ถูกแทรกแซง ไม่เป็นกลาง ดึงพรรคพวก จึงอยากขอรัฐบาลไม่ว่าชุดไหนก็ตาม ขอบิณฑบาตระบบหลักประกันสุขภาพให้ปราศจากผู้แสวงผลกำไร ดังนั้น ขอให้กลไกในระบบบริหารกองทุนมีการคัดเลือกอย่างเป็นธรรม มีสัดส่วนทั้งประชาชน สาขาวิชาชีพและข้าราชการ ในสัดส่วนที่เหมาะสมจริงๆ

ด้านการบริหารยุทธศาสตร์ปราศจากการคิดรอบคอบ ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญเหมือนในอดีต การทำงานจึงหวั่นว่าจะอิงพวกพ้อง อิงกลุ่มเอกชนมากจนเกินไป ขณะที่ประเด็นการร่วมจ่าย 30 บาทอีกครั้ง ก็น่าคิดว่าจะเป็นการตัดสินใจผ่านบอร์ด สปสช. ที่คิดถึงประโยชน์ของประชาชนจริงหรือไม่ เนื่องจากการเรียกเก็บไม่ได้ช่วยอะไร แต่กลับทำให้ค่าใช้จ่ายของประชาชนเพิ่มขึ้น เพราะคนในต่างจังหวัด เมื่อมาพบแพทย์ต้องมีค่าเดินทาง แถมยังขาดรายได้อีก ดังนั้นไม่ได้เสียแค่ 30 บาทเท่านั้น เรื่องนี้รัฐบาลต้องคำนึงด้วย ไม่ใช่ว่าจะเรียกเก็บ 30 บาท เพื่อพัฒนาคุณภาพอย่างเดียว ต้องคิดประเด็นนี้ด้วย

อีกทั้งการจะให้กลับมาร่วมจ่ายอีกครั้ง จะมีประเด็นเรื่องการแบ่งแยกศักดิ์ศรีระหว่างคนจนและคนรวย เพราะต้องมีการแบ่งว่าใครจนไม่ต้องจ่าย ตรงนี้จะกลายเป็นระบบอนาถาผิดหลักการของระบบ ซึ่งจะทำหนังสือถึงโรงพยาบาลชุมชน (รพช.) ว่าอย่าเก็บ 30 บาทช่วยกันเพื่อผู้ป่วยดีกว่า

ที่น่าจับตามองการทำงานของบอร์ดสปสช.ชุดนี้ คือ ในการประชุมบอร์ดวันที่ 6 กุมภาพันธ์ จะมีประเด็นเรื่องแก้ไขมาตรา 41 ของ พ.ร.บ.หลักประกันสุขภาพแห่งชาติพ.ศ.2545 กรณีขยายวงเงินชดเชยผู้ได้รับผลกระทบจากการบริการสาธารณสุข ให้ครอบคลุมไปยังผู้ประกันตน และสิทธิสวัสดิการข้าราชการ จากเดิมคุ้มครองเพียงผู้มีสิทธิบัตรทองเท่านั้น ตรงนี้ต้องระวังเพราะจะเป็นการเอื้อประโยชน์ต่อฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหรือไม่เนื่องจากการแก้ไขมาตรา 41 มีข้อเสนอให้ปรับเพิ่มวงเงินกรณีเสียชีวิตจาก 2 แสนบาท เป็น 2 ล้านบาท โดยห้ามผู้ป่วยฟ้องร้องต่อเด็ดขาด ที่สำคัญการเพิ่มวงเงินตรงนี้จะทำให้จากเดิมกองทุนมีงบชดเชยตามมาตรา 41 ที่ 100 ล้านบาท เพิ่มเป็น 2 พันล้านบาทด้วย

ปัญหาภายในบอร์ด สปสช. เข้าใจว่าเป็นในเรื่องตัวบุคคลมากกว่า ซึ่งสัดส่วนในการตั้งคณะกรรมการก็มีการระบุชัดเจนอยู่แล้วในกฎหมาย ในช่วงที่ผมเป็นประธานบอร์ด สปสช.ก็ไม่เกิดปัญหาในลักษณะนี้ทั้งยังสามารถเพิ่มสิทธิประโยชน์ให้กับประชาชนมาโดยตลอด ดังนั้น ปัญหาที่เกิดขึ้นในบอร์ด สปสช. รัฐมนตรีสธ.จะต้องรีบแก้ไข เพื่อไม่ให้เกิดผลกระทบต่อระบบหลักประกันสุขภาพของประชาชน

ในส่วนของระบบสุขภาพของไทยมี 3 รูปแบบ คือสิทธิสวัสดิการข้าราชการ ประกันสังคม และบัตรทองซึ่งการจะยุบรวมหรือไม่ อาจต้องพิจารณาจากการส่งสัญญาณของรัฐบาล เห็นได้จากกรณีนายกรัฐมนตรีไปให้นโยบายที่ สธ. ตรงนี้ต้องถามความชัดเจนจากรัฐมนตรี สธ.

หากจะมีการยุบรวม 3 ระบบ ต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ เนื่องจากแต่ละระบบมีที่มาต่างกัน อย่างสิทธิสวัสดิการข้าราชการ ด้วยเงินเดือนไม่มากเมื่อเทียบกับเอกชน ทำให้ต้องเพิ่มสวัสดิการต่างๆ ส่วนสิทธิประกันสังคม มีการจ่ายเงินสมทบจากนายจ้าง รัฐบาลและผู้ประกันตน ทำให้สิทธิประโยชน์จึงเป็นอีกรูปแบบหนึ่ง

ขณะที่ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เป็นระบบรักษาฟรี ซึ่งตอนสมัยผมเป็นรัฐมนตรี สธ.ก็มีการเพิ่มสิทธิประโยชน์ต่างๆ ตลอด รวมทั้งได้ปรับเปลี่ยนจากบัตรทอง เป็นใช้บัตรประชาชนใบเดียวในการรักษาแทน เป็นการเพิ่มความสะดวกในการเข้ารับบริการ

ดังนั้น ด้วยระบบที่แตกต่างกันของแต่ละกองทุนการจะยุบรวมต้องพิจารณาดีๆ หากผิดพลาดจะพังทั้งระบบ แต่หากไม่ยุบรวมก็ต้องถามว่าจะมีการกำหนดรูปแบบอย่างไรเกี่ยวกับมาตรฐานการรักษาพื้นฐาน ซึ่งต้องเป็นระบบสุขภาพขั้นต่ำที่ทุกระบบต้องได้อย่างเท่าเทียมส่วนระบบใดจะไปเพิ่มเติมก็แล้วแต่กรณี ซึ่งเรื่องนี้รัฐบาลที่ผ่านมาได้ตั้งคณะกรรมการพัฒนาระบบการเงินการคลังด้านสุขภาพแห่งชาติขึ้น เพื่อศึกษากลไกด้านการเงินการคลังของ 3 ระบบสุขภาพไทย ซึ่งมีระยะเวลา3 ปี ตรงนี้สามารถนำผลการศึกษาไปใช้ประโยชน์ได้

ระบบหลักประกันเป็นเพียงไพ่ใบเล็ก ที่เชื่อว่าหากรัฐมนตรี สธ.ไม่ใช้คนที่มีผลประโยชน์ทับซ้อน กรณีนี้ก็จะไม่มีปัญหา ไม่เช่นนั้นจะถูกตั้งคำถามตลอด แต่ไพ่ใบสำคัญคือการจัดการปัญหาสาธารณสุขสำคัญ 2 เรื่องคือ 1.ปัญหาประสิทธิภาพในการลดการเสียชีวิตของผู้ใหญ่ ยังไม่ดีนัก โดยที่ผ่านมาพบว่าเด็กอายุ 15 ปี จะมีอายุถึง 60 ปีเพียง 80 คนหายไป 20 คน ขณะที่ประเทศพัฒนาแล้ว ตัวเลขที่หายไปพบเพียง 2-3 คนเท่านั้น แต่ไทยผ่านมา 20 ปีแล้ว ก็ยังไม่ดีขึ้น และ 2.ปัญหาผู้สูงอายุ ขณะนี้ยังไม่มีมาตรการรองรับสังคมผู้สูงอายุ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้ง สธ.และ พม. (กระทรวงการพัฒนสังคมและความมั่นคงของมนุษย์) ต้องมีความชัดเจนเรื่องนี้ด้วย

ตลอด 10 ปีที่ผ่านมาระบบหลักประกันสุขภาพมีการพัฒนามาจากฝ่ายการเมืองไม่เคยเข้าไปแทรกแซง ซึ่งรัฐบาลทุกชุดที่ผ่านมาก็ไม่ได้มองว่า สปสช.เป็นรัฐวิสาหกิจ ที่ต้องการกอบโกยผลประโยชน์ แต่มุ่งเลือกบุคลากรที่มีความเชี่ยวชาญจริงๆ ที่สำคัญ ยังกรองด้วยคุณสมบัติที่เน้นคุณธรรม มีศีลธรรมไม่แสวงหาผลประโยชน์ใดๆ เรื่องนี้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) ต้องคำนึงด้วย ยิ่งบอร์ด สปสช.ชุดใหม่บางคนมีความเกี่ยวพันกับการต่อต้านระบบหลักประกันสุขภาพมาก่อน การมานั่งตรงนี้ รัฐมนตรีสธ.อาจไม่ทราบ ก็เกรงว่าจะหลอกท่านได้ จึงอยากให้สร้างความเป็นธรรมจริงๆ และอยากให้รัฐมนตรี สธ.เลือกคบกับนักวิชาการ แพทย์ที่มีคุณธรรม หากยังเลือกผู้ทรงคุณวุฒิชุดนี้ ทางแพร่งของระบบไปสู่เหวแน่ๆ

และที่กังวลว่ากรรมการในบอร์ดสปสช.จะหลอกหรือทำงานไม่ได้นั้น ไม่ต้องกังวล ยืนยันว่ากรรมการถูกคัดเลือกมาอย่างถูกต้อง มีความสามารถส่วนปัญหาคณะอนุกรรมการที่บางฝ่ายเห็นว่าไม่เหมาะสมนั้น ความจริงแล้วคณะอนุกรรมการเป็นส่วนหนึ่งในการเสนอเรื่องต่างๆหากบอร์ดใหญ่ไม่เห็นด้วยก็จบ อย่างไรก็ตาม ยอมรับว่าขณะนี้มีความบอบบางเกิดขึ้นจริง แต่เป็นปัญหาภายในซึ่งจะไม่ขอพูดตรงนี้ แต่ขอไปดำเนินการเอง โดยทุกอย่างจะเน้นการทำงานเพื่อประโยชน์ของประชาชนเป็นหลักอย่างแน่นอน

เรื่องการประชุมบอร์ด สปสช.จะมีการหารือประเด็นมาตรา 41 ในวันที่ 6 กุมภาพันธ์ ไม่ได้ฟันธงว่าจะแก้ไขมาตรานี้เพื่อขยายความคุ้มครองหรือขยายวงเงินชดเชยค่าเสียหายทางสาธารณสุขให้แก่ผู้ประกันตนและข้าราชการ แต่เป็นเพียงการหารือว่าสามารถปรับปรุงได้มากน้อยแค่ไหน ซึ่งการขยายวงเงินถึง 2 ล้านบาท คงเป็นไปไม่ได้อยู่แล้วเรื่องนี้ไม่ใช่แค่วันเดียวจะสรุปได้ ต้องพิจารณาอย่างละเอียด และอยากย้ำว่าการที่มีข่าวออกมาจะมีการล้มระบบบัตรทองด้วยบันได 4 ขั้นนั้น ไม่เป็นความจริง ไม่มีใครล้มหรือทำให้ระบบบัตรทองถอยหลัง มีแต่จะเดินหน้าซึ่งเรื่องนี้รัฐบาลชุดนี้ย้ำมาตลอด และยังเน้นในเรื่องของการป้องกันโรคด้วย ไม่ใช่มุ่งแต่การรักษาเท่านั้น