สมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย

          ผู้หญิงหลายๆ คน คงอาจเคยได้ยินเกี่ยวกับโรคเริมนี้มาก่อน อาจสงสัยว่าติดโรคนี้เข้าให้แล้วหรือเปล่า และถ้าติดแล้วเกิดความวิตกกังวัลว่าเริมจะทำให้ไม่สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ แม้ว่าปัจจุบันเรายังไม่สามารถรักษาโรคเริมให้หายขาดได้ แต่ก็มีวิธีบรรเทาโรคได้ และมีวิธีป้องกันเพื่อไม่ให้อาการของโรคกลับมากำเริบซ้ำหรือขยายใหญ่โตไปติดต่อคนที่เรารักได้อีก
          โรคเริมนั้นเป็นโรคติดเชื้อที่ผิวหนัง และเยื่อบุบริเวณปาก และอวัยวะเพศเกิดจากเชื้อไวรัสที่มีชื่อว่า เฮอร์ปีซิมเพลกซ์ (HSV) ซึ่งมี/2 ชนิด คือ เฮอร์ปีซิมเพล็กซ์ 1 Herpessimplex virus 1 (HSV-1) ถ้าติดเชื้อนี้แล้วมักจะเกิดอาการโรคบริเวณปาก และผิวหนังเหนือสะดือขึ้นไป เกิดที่ปากเรียก Herpes labialis และเฮอร์ปีซิมเพล็กซ์ 2 (Herpessimplex virus 2 (HSV-2) มักเกิดบริเวณอวัยวะเพศ และติดต่อโดยเพศสัมพันธ์เรียก Herpes genitalis
          ไวรัสชนิดนี้มี 2 แบบคือการติดเชื้อครั้งแรก (Primary) ซึ่งเป็นในผู้ป่วยที่ไม่เคยได้รับเชื้อมาก่อน อาจจะรุนแรงกว่า สามารถหายเองได้ เชื้อจะกลับไปซ้อนในปมประสาท และการเป็นซ้ำจากเชื้อที่ถูกกระตุ้นออกมาจากปมประสาท (Recurent) โดยทุกๆ คนทุกเพศและทุกวัย จะมีโอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อนี้ได้ทั้งนั้น เชื้อไวรัสเริมติดต่อทางการสัมผัสโดยตรงยกับผู้ได้รับเชื้อที่มีแผลถลอกอยู่ โดยเจ้าเชื้อนี้สามารถเคลื่อนผ่านรอยแตกเล็กๆ บริเวณผิวหนังหรือเยื่อบุผิวที่ชุ่มชื่นบริเวณริมฝีปาก ช่องคลอดหรือทวารหนักทำให้เชื้อเริมเข้าไปได้
          สำหรับเชื้อเฮอร์ปีซิมเพล็กซ์ 1 จะติดต่อทางสารหลั่งในปาก โดยมากมักพบเริมที่ริมฝีปากหรือบริเวณอวัยวะเพศ การจูบหรือดื่มน้ำแก้วเดียวกันทำให้เชื้อเริมติดต่อได้ อาการที่แสดงมักมีผื่นเกิดขึ้นที่บริเวณใบหน้า แต่ก็สามารถพบได้บริเวณก้น และอวัยวะเพศได้ โดยในการติดเชื้อครั้งแรก มักเริ่มเกิดอาการประมาณ 2-24 วันหลังสัมผัสเชื้อ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักไม่มีอาการ ประมาณ 10 เปอร์เซ็นต์ จะเกิดอาการปวดในช่องปาก มีตุ่มน้ำจำนวนมากแตกเป็นแผลตื้นๆ มักพบบริเวณเพดานปากเหงือกหรือลิ้นหรือริมฝีปาก อาจมีอาการไข้และต่อมน้ำเหลืองที่บริเวณคอโตรวมอยู่ด้วย
          อาการเป็นอยู่นานประมาณ 1-2 สัปดาห์ หลังจากนั้นเชื้อเริมจะเข้าไปฝังตัวพักอยู่ในปมประสาท เมื่อถูกการกระตุ้นที่เหมาะสม เช่น ภูมิคุ้มกันร่างกายอ่อนแอ ความเครียด ไม่สบาย การมีประจำเดือน ตากแดดหรือบาดเจ็บที่บริเวณผิวหนังส่วนนั้น จะเกิดการเป็นซ้ำจากแต่มักไม่รุนแรง
          ส่วนเชื้อเฮอร์ปีซิมเพล็กซ์ 2 ผื่นมักเกิดที่บริเวณก้น และอวัยวะเพศ (ถือว่าการติดเชื้อชนิดนี้เป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ชนิดหนึ่ง) การติดเชื้อแบ่งเป็น 2 แบบ เหมือนในHSV ชนิดที่ 1 คือการติดเชื้อครั้งแรก อาการแสดงมักรุนแรง หลังจากนั้นเชื้อจะฝังตัวอยู่ในปมประสาท เมื่อมีการกระตุ้นที่เหมาะสมจะเกิดการติดเชื้อซ้ำแต่อาการจะรุนแรงน้อยกว่า
          เริมสามารถติดต่อกันได้หากเป็นที่ริมฝีปากเกิดจากการติดต่อจากการสัมผัสโดยตรงจากบุคคลที่มีเชื้อไวรัสนี้อยู่ แต่อาจไม่แสดงอาการ เชื้อนี้จะออกมากับน้ำลายติดต่อผ่านการจูบ การใช้ช้อนส้อม แปรงสีฟันหรืออุปกรณ์ที่ปนเปื้อนร่วมกัน ส่วนเริมที่อวัยวะเพศติดต่อผ่านการสัมผัสทางเพศสัมพันธ์จากบุคคลที่มีอาการของโรคหรือไม่มีอาการแต่มีไวรัสนี้อยู่ ทั้งนี้ในส่วนของการรักษาขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์
          ข้อสำคัญคือผู้ป่วยอย่าวิตกเกินไป โรคเริมสามารถควบคุมและรักษาได้ สุขอนามัยที่ดีเป็นสิ่งสำคัญอย่างมาก เมื่อคุณผู้หญิงเริ่มมีอาการของโรคเริมการดูแลแผลเริมอย่างถูกวิธีจะช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น และลดโอกาสการแพร่กระจายไปถึงผู้อื่น เคล็ดลับน่ารู้ในการดูแล และควบคุมโรคเริม คือ ความเครียด การทำงานหนักมากเกินไปนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ จะทำให้ร่างกายอ่อนแอ ภูมิต้านทานของร่างกายลดน้อยลง ทำให้ติดเชื้อไวรัสได้ง่ายขึ้น หรือถ้าเป็นโรคนี้อยู่แล้ว ก็จะมีอาการโรคแย่ลง ระยะเวลาเป็นของโรคก็จะนานขึ้น หรือกลับมาเป็นซ้ำได้บ่อยยิ่งขึ้น
          นอกจากนี้เชื้อไวรัสเริมชอบอากาศร้อนชื้นเหงื่อออกง่าย และเกลียดความแห้งสะอาด อย่าใช้สิ่งใดๆ ไปปิดหรือพันบริเวณแผลเริม ความแห้ง และอากาศที่ถ่ายเทได้ดีจะช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น พยายามซับ และดูแลแผลให้แห้งตลอดเวลา หากมีตุ่มน้ำใส และเกิดแตกขึ้นมา ให้ทำความสะอาดแผลเริมด้วยน้ำสบู่ และน้ำสะอาดก็เพียงพอแล้ว อย่าแกะสะเก็ดแผลเริม เพราะไม่ได้ช่วยให้หายเร็วขึ้นควรสวมใส่เสื้อผ้าที่ไม่คับแต่หลวมสบายอากาศถ่ายเทสะดวก การใส่ชุดชั้นในที่เป็นไนลอนจะทำให้อับชื้นง่าย ควรใช้เสื้อผ้าที่มาจากใยธรรมชาติ จะทำให้โล่งโปร่งสบาย
          อย่าใช้ผ้าเช็ดตัวร่วมกับผู้อื่น จะได้ไม่แพร่เชื้อต่อไปหรือหากปวดแผลเวลาปัสสาวะ การนั่งแช่ในน้ำอุ่นๆ จะช่วยบรรเทาอาการปวดแสบได้