สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี (ร.พ.เด็ก)

          อาหารตามวัยสำหรับทารกและเด็กเล็กหรืออาหารเสริมตามวัยหมายถึง อาหารอื่นที่ทารกได้รับเป็นมื้อนอกเหนือจากนมแม่หรือนมผสม โดยชนิดอาหารที่ได้รับจะขึ้นอยู่กับช่วงอายุของทารกและเด็กเล็ก เพื่อให้ทารกและเด็กเล็กได้รับสารอาหารครบถ้วนทั้ง 5 หมู่ และเพียงพอสำหรับการเจริญเติบโต ช่วยให้ปรับตัวจากการกินอาหารเหลวซึ่งก็คือนมมาตลอด เป็นอาหารกึ่งแข็งกึ่งเหลว และอาหารแบบผู้ใหญ่

          สำหรับหลักในการให้อาหารตามวัยของทารกและเด็กเล็กตามคู่มืออาหารตามวัยสำหรับทารกและเด็กเล็กของ สสส. ได้บอกหลักการในการให้อาหารตามวัยสำหรับทารกและเด็กเล็กไว้อย่างง่ายๆว่า สมวัย เพียงพอ และปลอดภัย ซึ่งในแต่ละช่วงอายุของทารกและเด็กเล็ก เราสามารถแบ่งช่วงวัยของทารกและเด็กเล็กตามอาหารที่ควรได้รับ 3 ช่วงคือ

          1.ทารกแรกเกิด-อายุ 6 เดือน นมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารกช่วงนี้ เนื่องจากนมแม่มีสารอาหารครบถ้วนและเพียงพอสำหรับการเจริญเติบโต และระบบต่างๆในการกินอาหารของทารกช่วงนี้ยังไม่พร้อมสำหรับการกินอาหารชนิดอื่นๆนอกจากนมแม่

          2.อายุ 6-12 เดือน เมื่อทารกอายุประมาณ 6 เดือน ระบบต่างๆในการกินอาหารมีความพร้อมมากขึ้น จึงแนะนำให้เริ่ม อาหารตามวัยสำหรับทารกวันละ 1-3 มื้อ เริ่มต้นจากวันละ 1 มื้อ ควบคู่ไปกับการกินนมแม่ โดยทุกๆมื้ออาหารที่เพิ่มขึ้นตามช่วงอายุจะต้องลดการให้นมแม่ไปด้วย เพื่อไม่ให้ทารกเกิดภาวะอ้วน

          อาหารตามวัยสำหรับทารกในแต่ละมื้อควรมีสารอาหารครบ ทั้ง 5 หมู่ ประกอบด้วย ข้าวบดหรือข้าวตุ๋นประมาณ 4 ช้อนกินข้าว เลือกใช้ผักใบเขียวหรือเหลืองส้มที่อ่อนนุ่ม กลิ่นไม่แรง เช่น ตำลึง ผักบุ้ง ฟักทอง หรือแครอท 1-2 ช้อนกินข้าว อาหารที่มีโปรตีนสูงแต่อ่อนนุ่มบดง่าย ได้แก่ ไข่แดง ตับไก่ เต้าหู้อ่อน หรือปลา หมุนเวียนสลับกันไป และใช้น้ำมันพืชประมาณครึ่งช้อนชา ทำให้ความหยาบของอาหารมีเนื้อสัมผัสอ่อนนุ่ม ไม่แข็งกระด้างจนเกินไป เพื่อให้ทารกฝึกทักษะการเคี้ยวและกลืน

          3.อายุ 1-2 ปี เมื่ออายุ 1 ปีขึ้นไป เด็กควรได้รับอาหารมื้อหลักวันละ 3 มื้อ และนมรสจืดวันละ 2-3 มื้อ หรือถ้ายังให้นมแม่อยู่ ควรให้นมแม่ต่อไปจนถึงอายุ 2 ปี เมื่อเด็กมีอายุประมาณ 1 ปี ควรหัดให้เด็กดื่มนมจากถ้วยแทนการดูดจากขวดเพื่อป้องกันฟันผุ

          อาหารมื้อหลัก 3 มื้อ ควรมีสารอาหารครบถ้วน และดัดแปลงจากอาหารของผู้ใหญ่ โดยทำให้สุก อ่อนนุ่ม ชิ้นเล็กเคี้ยวง่าย และรสไม่จัด แต่ละมื้อประกอบด้วยข้าวสวยหรืออาหารประเภทแป้งประมาณ 1 ทัพพี เนื้อสัตว์ประมาณ 1-1 ช้อนกินข้าว ให้ไข่เป็นประจำ ใช้น้ำมันพืช ให้ผักใบเขียว สลับกับผักสีเหลืองส้ม เช่น ตำลึง ผักบุ้ง แครอท ฟักทอง สลับกัน และให้อาหารว่างเป็นผลไม้วันละ 1-2 มื้อ เมื่อเด็กอายุ 2 ปีขึ้นไป จึงจะสามารถรับประทานอาหารเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ได้

          นอกจากการให้อาหารตามวัยอย่างสมวัย เพียงพอ และ ปลอดภัยดังที่กล่าวแล้วข้างต้น ยังมีข้อแนะนำอื่นๆที่สำคัญที่จะ ช่วยให้สามารถเลือกอาหารตามวัยได้อย่างถูกต้องและเป็นประ โยชน์ต่อสุขภาพของทารกและเด็กเล็กอย่างสูงสุดคือ ควรเลือก อาหารให้มีความหลากหลาย ไม่ซ้ำซากจำเจ ควรเลือกวัตถุดิบ อาหารที่มีสีสันสดใส น่ากิน ให้กินอาหารรสธรรมชาติ ไม่ปรุงแต่ง ด้วยน้ำตาล น้ำผึ้ง ผงชูรส และผงปรุงรส ควรมีมื้อว่างให้เด็ก และเลือกอาหารที่มีคุณภาพ หลีกเลี่ยงขนมที่มีรสหวาน มัน เค็มจัด และขนมที่เหนียวติดฟัน เลือกน้ำสะอาดให้ดื่ม