ในช่วงฤดูฝน อากาศเริ่มเย็นลงและมีความชื้นสูงขึ้น การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศนี้เป็นสาเหตุทำให้โรคหลายชนิดสามารถแพร่ระบาดได้ง่ายและรวดเร็ว โรคที่สำคัญที่ต้องระมัดระว่างเป็นพิเศษในฤดูนี้ คือ โรคมือ เท้า ปาก ซึ่งการตรวจหาสารพันธุกรรมของเชื้อโรคมือเท้าปาก ด้วยวิธี PCR มีความรวดเร็วและแม่นยำกว่าการเพาะเชื้อปกติ
          ทนพ.ญ.กัญจนา สาเอี่ยม ผู้อำนวยการห้องปฏิบัติการตรวจวิเคราะห์ทางการแพทย์ บริษัท เนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ หรือ N Health เปิดเผยว่า การตรวจวินิจฉัยโรคมือ เท้า ปาก ทาง ด้านห้องปฏิบัติการ โดยวิธี PCR หรือ Polymerase Chain Reaction เป็นกระบวนการเพิ่มสารพันธุกรรมชนิด RNA ของเชื้อไวรัส เพื่อให้สามารถตรวจวินิจฉัยโรคได้ง่าย รวดเร็ว และแม่นยำมากขึ้น โดยใช้เวลารวมไม่เกิน 2 วัน จากเดิมที่วินิจฉัยด้วยวิธีการเพาะเชื้อ ซึ่งใช้เวลากว่า 1 เดือนจึงจะทราบผล ซึ่งการเพาะเชื้อนั้นจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรสูงโดยส่วนมากจะสามารถทำได้ในห้องปฏิบัติการขององค์การอนามัยโลก (WHO) และ ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคของอเมริกา (CDC) เท่านั้น ซึ่งห้องปฏิบัติการทั่วไปไม่สามารถทำได้ เนื่องจากอาจเกิดโอกาสที่เชื้อจะแพร่กระจายสู่ภายนอกสูง
          สำหรับขั้นตอนวินิจฉัยโรคด้วยวิธีการ PCR เริ่มจากการเตรียมตัวอย่างสารในร่างกายผู้ป่วย เช่น อุจจาระ น้ำไขสันหลัง และเลือด แต่ที่นิยมมากที่สุดสำหรับกรณีของโรคมือเท้าปาก คือ ใช้เยื่อเมือกในคอนำมาสกัดสารพันธุกรรมของไวรัสชนิดที่ก่อโรค เพิ่มปริมาณสารพันธุกรรมและตรวจวัดสารพันธุกรรมด้วยวิธี Real-time PCR ซึ่งออกแบบมาอย่างจำเพาะเจาะจงต่อเชื้อ Enterovirus โดยผลที่ออกมาจะมี 2 กรณี คือ พบเชื้อ และ ไม่พบเชื้อ ซึ่งหากพบเชื้อ สามารถนำไปตรวจจำแนกสายพันธุ์รุนแรง คือ Enterovirus 71, Coxsackievirus A16, Coxsackievirus A6 และเชื้อ Enterovirus สายพันธุ์อื่นๆ ได้
          โรค มือ เท้า ปาก เป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่สำคัญที่พบบ่อยในเด็กเล็กโดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี มักระบาดในช่วงหน้าฝนและมีการระบาดอย่างสม่ำเสมอ มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัสในกลุ่มเอนเทอโรไวรัส ผู้ป่วยมักมีอาการไข้ เจ็บปาก และมีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำใส หรือเม็ดแดงๆ ที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า และมีแผลในปาก โดยทั่วไปอาการมักไม่รุนแรงสามารถหายเองได้ภายใน 7-10 วัน ติดต่อ โดยการสัมผัสกับน้ำมูก น้ำลาย หรืออุจจาระของผู้ป่วย
          ทั้งนี้ เชื้อโรคมือ เท้า ปาก มีหลายสายพันธุ์แต่ละสายพันธุ์ก็รุนแรงไม่เท่ากัน แต่สายพันธุ์ที่รุนแรงคือ สายพันธุ์ Enterovirus 71, Coxsackievirus A16 และ Coxsackievirus A6 เป็นสายพันธุ์ที่สามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรง มีภาวะแทรกซ้อนทางระบบประสาท ได้แก่ สมองอักเสบ เยื้อหุ้มสมองอักเสบ มีอาการกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ และผู้ป่วยอาจเกิดภาวะช็อกเฉียบพลันจากไข้สูง ซึ่งนำไปสู่การเสียชีวิตได้ ดังนั้นการวินิจฉัยที่รวดเร็ว แม่นยำจะสามารถช่วยป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงได้ ปัจจุบันไม่มียา-วัคซีนป้องกัน ต้องรักษาตามอาการ กลุ่มเสี่ยงที่ต้องระวังเป็นพิเศษคือ กลุ่มเด็ก ที่มีโอกาสป่วยเป็นโรคมือ เท้า ปาก ได้มากกว่ากลุ่มอายุอื่น หากพบบุตรหลานมีอาการป่วยรุนแรงขึ้น เช่น ไข้สูง อาเจียน หอบ เหนื่อย ซึม หรืออาการแย่ลงในระยะเวลารวดเร็วอย่าหายามารับประทานเอง ต้องรีบพาไปรักษาที่โรงพยาบาลใกล้บ้านทันที
          สำหรับ ห้องปฏิบัติการทางการแพทย์ บริษัทเนชั่นแนล เฮลท์แคร์ ซิสเท็มส์ (N-Health) มีบริการตรวจหาสารพันธุ์กรรมของไวรัสในกลุ่ม Enterovirus ที่ก่อโรคมือ เท้า ปาก สายพันธุ์ที่พบบ่อยด้วยวิธีตรวจทางห้องปฏิบัติการทั่วไป พร้อมทั้งตรวจและแยกสายพันธุ์ของไวรัสโดยวิธี Real-time PCR ซึ่งเป็นวิธีที่มีความไวและความแม่นยำสูง ตรวจได้ในระยะแรกเริ่มหลังผู้ป่วยมีอาการ ทำให้แพทย์สามารถเฝ้าระวังอาการที่รุนแรงหรือภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นใน ผู้ป่วยได้นอกจากนี้แล้วยังมีบริการตรวจยืนยันสายพันธุ์ของ Enterovirus โดยวิธีหาการเรียงตัวของลำดับเบส (DNA sequencing) ด้วย สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ โทร.0-2762-4000 หรือ email: nhcslab@nhealth-asia.com