ผศ.พญ.ภาวิณี ฤกษ์นิมิตร
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาผิวหนังและสาขาอายุรกรรม
โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทยและสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย
หลายๆ ครั้งที่เรานึกไม่ถึงว่าผิวหนังนั้นเป็นอวัยวะที่สำคัญในการทำหน้าที่ห่อหุ้มอวัยวะอื่นๆ ในร่างกาย ช่วยรักษาระดับอุณหภูมิของร่างกาย และช่วยป้องกันเชื้อโรคไม่ให้เข้าสู่ร่างกายได้โดยง่าย ดังนั้นในเรื่องสุขภาพร่างกายถือเป็นเรื่องที่ละเอียดอ่อน การหมั่นสังเกตการเปลี่ยนแปลงอวัยวะที่ห่อหุ้มภายนอกร่างกาย อาทิเช่น ผิวหนัง เล็บ หรือสีที่ฝ่ามือฝ่าเท้าที่เปลี่ยนไป หากไม่ดูแลและระแวดระวัง ปัญหาเล็กๆ อาจจะกลายเป็นเรื่องใหญ่ตามมาก็ได้
ดังนั้น สารพันปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง ถือเป็นสิ่งสำคัญที่จะต้องตรวจสอบอยู่เสมอว่าเกิดความผิดปกติกับร่างกายของเราหรือไม่ อาทิเช่น
กรณีเกิดอาการผิวเหลืองจากเดิม: ถือเป็นสัญญาณเตือนว่าร่างกายเกิดความผิดปกติ อาจเป็นโรคตับอักเสบและทำงานผิดปกติ หรือเป็นนิ่วหรือเนื้องอกทำให้ท่อหรือถุงน้ำดีอุดตันก็ได้ ทั้งหมดนี้ล้วนแต่ทำให้น้ำดีออกมาคั่งในร่างกายที่เรียกกันว่า "ดีซ่าน" ทั้งสิ้น สิ่งที่ควรสังเกตเพิ่มเติมว่าเยื่อบุตาขาวเปลี่ยนเป็นสีเหลืองด้วยหรือไม่ หรือถึงผิวไม่เหลืองแต่ตาเหลืองก็อย่าวางใจ บางทีอาจเป็นเพราะสีผิวคุณเข้มจนเห็นการเปลี่ยนแปลงไม่ชัดเจนก็ได้
กรณีถ้า...เริ่มมีวงขาวๆ ปรากฏบนผิว ถ้าเป็นวงสีขาวเหมือนกระดาษมีเส้นขอบชัดเจน ถือเป็นสัญญาณเตือน ซึ่งอาจจะไม่ใช่เป็นแค่โรคเกลื้อนธรรมดา แต่คาดคะเนว่าคุณกำลังเป็นโรคด่างขาว ที่เกิดจากเซลล์เม็ดสีในบริเวณต่างๆ ถูกทำลายจนหมด แม้โรคนี้จะทำลายความงาม ไม่ได้มีอันตรายร้ายแรงอะไร แต่คุณอาจมีฮอร์โมนไทรอยด์ผิดปกติ หรือเป็นโรคเบาหวานชนิดพิเศษซ่อนอยู่ก็ได้ ทางที่ดีควรรีบไปปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจร่างกายอย่างละเอียดตั้งแต่เริ่มมีอาการ นอกจากจะป้องกันโรคที่แอบซ่อนอยู่ได้แล้ว ยังอาจจะรักษาให้ผิวกลับมาสวยเหมือนเดิมได้ด้วย
กรณีเกิดสิวขึ้นเต็มหน้าทั้งๆ ที่ไม่ได้แพ้อะไร ไม่ได้กินเยอะ ไม่ได้ตั้งครรภ์ แต่น้ำหนักตัวพุ่งพรวดพราด หน้ามัน สิวเห่อ แถมยังมีหนวด ขนดกตามแขน ขา และลำตัว อาจเป็นเพราะฮอร์โมนที่ผิดปกติไปเนื่องจากมีถุงน้ำในรังไข่ (Polycystic Ovary Syndrome: PCOS) ก็ได้ ควรต้องหยุดเครียด และออกกำลังกายเสียบ้าง แต่หากจะกินยาปรับฮอร์โมนต้องให้หมอจัดให้เท่านั้น และถ้าคุณอ้วน สิ่งแรกที่ต้องทำก็คือลดน้ำหนักให้ได้ บางคนเมื่อผอมลงการทำงานของระบบฮอร์โมนก็จะกลับมาใกล้เคียงกับปกติ
กรณีผิวแห้งแตกเหมือนเกล็ดปลา เมื่อผิวแห้งหนักแม้ทาโลชั่นบำรุงก็ยังแตก อาจเป็นสัญญาณเบื้องต้นบ่งบอกว่าร่างกายของคุณกำลังขาดอาหารกลุ่มกรดไขมันจำเป็น หรือไม่ก็อาจมีอะไรที่รุนแรงกว่านั้น เช่น มะเร็งในเม็ดเลือด หรือเกิดการติดเชื้อบางอย่างขึ้นกับร่างกาย วิธีการแก้ไขเบื้องต้น ทาครีมเพิ่มความชุ่มชื้นอย่างสม่ำเสมอ เลี่ยงการอาบน้ำร้อนจัด ลองรับประทานน้ำมันปลา ถั่ว อะโวคาโด และเมล็ดพืชต่างๆ ที่อุดมไปด้วยกรดไขมันจำเป็นเพิ่มมากขึ้น แต่หากอาการรุนแรงมาก ผิวแตกระแหงเหมือนดินหน้าแล้งก็ไปให้คุณหมอช่วยจะดีที่สุด
กรณีเกิดเป็นปื้นดำๆ ขึ้นเหมือนขี้ไคล แต่ขัดไม่ออก อยู่รอบลำคอและบริเวณรอยพับในร่างกาย เรียกว่า Acanthosis Nigricans เกิดจากการที่เซลล์แบ่งตัวผิดปกติ อาจบ่งบอกว่าระดับน้ำตาลในเลือดของคุณสูง และมีแนวโน้มว่าโรคเบาหวานกำลังจะถามหาและน้ำหนักตัวเกิน ดังนั้นการลดอาหารหวาน มัน เค็ม รวมถึงการลดน้ำหนักตัวลงจะช่วยได้มาก
กรณีเกิดไฝโผล่ขึ้นมา และโตขึ้นเรื่อยๆ นี่อาจจะเป็นไฝมะเร็งก็ได้ มะเร็งผิวหนังส่วนใหญ่มักจะพบในคนต่างชาติฝั่งยุโรปผมสีทอง ดวงตาสีฟ้า แต่คนไทยก็มีโอกาสเป็นโรคนี้เหมือนกันแต่พบค่อนข้างน้อย เวลาเจอมักจะมาถึงมือแพทย์ในระยะสุดท้ายทุกที ทั้งที่ถ้าสังเกตเห็นแต่เนิ่นๆ จะได้รักษาอย่างทันท่วงที ดังนั้นจึงควรหมั่นสังเกตดูให้ทั่วตัว ไฝพวกนี้อาจจะไปขึ้นบนใบหน้า ปลายแขน ปลายขา หรือแผ่นหลังก็ได้ ไฝอันตรายพวกนี้จะไม่เป็นวงกลมสมมาตร มีสีดำเข้มชัด หรือสีไม่สม่ำเสมอ ตรงกลางนูนหนาขึ้น และจะขยายขนาดโตขึ้นเร็วมาก
กรณีเส้นลายมือดำขึ้นอย่างชัดเจน รวมไปถึงสีผิวที่คล้ำขึ้นทั้งๆ ที่ไม่ได้ตากแดด เกิดจากเม็ดสีบริเวณเส้นลายมือและผิวหนังที่มากขึ้น อาจเกิดจากการกินยาบางอย่าง เช่น ยาลดความดันหรือยาโรคหัวใจ หรือไม่ก็เป็นสัญญาณบ่งชี้ว่าต่อมหมวกไตสร้างฮอร์โมนได้น้อยกว่าปกติ แบบที่เราเรียกกันว่า Addison's Disease การวินิจฉัยโรคนี้จะแน่ชัดต้องทำการตรวจเลือดเพื่อดูระดับฮอร์โมน โซเดียม โปแตสเซียม และน้ำตาลในเลือด หากป่วยด้วยโรคนี้ต้องได้รับการรักษาอย่างจริงจังโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
กรณีคันทั้งตัวจนนอนแทบไม่ได้ ทั้งๆ ที่ไม่มีผื่นแพ้ หรือเป็นลมพิษ แต่คุณกลับคันไปทั้งตัวจนรบกวนการนอน หรือมีอาการคันหลังจากการอาบน้ำ อาจจะเป็นเพราะมีของเสียสะสมในร่างกาย เนื่องจากตับหรือไตทำงานไม่ปกติ และยังเป็นอาการแสดงเบื้องต้นของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองได้ด้วย ดังนั้นควรจะเช็กให้แน่ใจว่าต้นเหตุไม่ได้เกิดมาจากแค่ผิวแห้งธรรมดา และอาจคลำพบก้อนที่บริเวณต่างๆ เช่น ที่คอ รักแร้ หรือขาหนีบ โดยก้อนที่เป็นมะเร็งต่อมน้ำเหลืองนั้นมักไม่เจ็บ ต่างจากการติดเชื้อทั่วไป
กรณีตัวเหลือง มือเหลือง เท้าเหลือง แต่ตายังไม่เหลือง วิเคราะห์ได้ว่า หากคุณรับประทานผลไม้สีเหลืองประเภทมะละกอ ฟักทองเยอะ เบต้าแคโรทีนในผลไม้เหล่านี้จะทำให้ตัวเหลืองได้ เพียงแค่หยุดกินสักพักก็จะหายไปเอง บางครั้งการดื่มน้ำมะเขือเทศเป็นกล่องๆ บางคนอาจจะไม่เหลือง แต่แดงไปทั้งตัวก็มีเหมือนกัน อันนี้ไม่อันตรายแน่นอน
กรณีไฝ/ขี้แมลงวันขึ้นเกิดขึ้นได้เรื่อยๆ อาจจะเป็นเพราะคุณตากแดดมากเกินไป หรือไม่ก็ฮอร์โมนเปลี่ยนแปลง ตราบใดที่ลักษณะของมันยังเป็นรูปสมมาตร ขนาดไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปก็ไม่มีอะไรต้องกังวล
กรณีผมกับเล็บก็บอกโรคได้ หากจู่ๆ ผมเกิดร่วงเยอะขนาดแค่ลูบก็หลุดออกมา 6-7 เส้น เล็บงอเป็นรูปช้อน หนา หรือมีจุดสีขาวๆ อาจเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าคุณมีฮอร์โมนไทรอยด์ในร่างกายสูงหรือต่ำเกินไป ยิ่งถ้ามีอาการน้ำหนักลดลง เหงื่อออกง่าย ใจสั่นร่วมด้วยล่ะก็รีบไปพบแพทย์จะดีกว่า
ทั้งนี้ เพื่อเป็นการเผยแพร่กว้างขวาง ถูกต้องตามหลักวิชาการ และให้การสนับสนุน ส่งเสริมการวิจัยและเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน ทางสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย จึงได้จัดกิจกรรมตอบคำถามด้านสุขภาพและผิวพรรณความงาม และโรคผิวหนังชนิดต่างๆ ให้กับประชาชนผู้สนใจทั่วไป โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญจากสมาคมแพทย์ผิวหนังแห่งประเทศไทย จะให้บริการตอบคำถามเกี่ยวกับปัญหาทางผิวหนังในระบบอีเมลแก่ประชาชนทุกท่าน ซึ่งสามารถส่งคำถามมาได้ที่อีเมล question@dst.or.th หรือผู้สนใจทั่วไปสามารถเข้าไปศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่เว็บไซต์ www.dst.or.th.
