ในอดีตสุรา (เหล้า) หาซื้อ หาทานได้ยากเนื่องจากเป็นสิ่งผิดกฎหมาย เป็นสิ่งต้องห้ามในศาสนาพุทธ แต่ในสังคมไทยในปัจจุบัน เหล้าถูกนำขึ้นมาทำให้ถูกกฎหมาย
          ประกอบกับสังคมละเลยไม่ให้ความสำคัญต่อการปฏิบัติตามคำสอนทางพุทธศาสนา ทำให้คนไทยดื่มเหล้ามากขึ้นจนติดอันดับโลก...ภาคเหนือและอีสานดื่มมากที่สุด จังหวัดเชียงรายติด 1 ใน 3 ของจังหวัดนักดื่ม รองจากจังหวัดแพร่ พะเยา และมีแนวโน้มผู้หญิงดื่มมากกว่าผู้ชาย ที่น่าเป็นห่วง...อายุคนเริ่มดื่มน้อยลงเรื่อยๆ
          ตำบลหัวง้ม อำเภอพาน จังหวัดเชียงราย ประกอบไปด้วย 13 หมู่บ้าน ประชากรที่นี่ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก ทำนา ทำไร่ ทำสวน ตลอดจนเลี้ยงสัตว์ รองลงมาคืออาชีพรับจ้างทั่วไป
          ตำบลหัวง้มได้เดินหน้าโครงการงดเหล้าเข้าพรรษา มาเป็นระยะเวลา 10 ปี ซึ่งเป็นโครงการหนึ่งที่ อบต.หัวง้ม ได้ร่วมกับคณะสงฆ์ และหน่วยงานราชการจัดทำขึ้นทุกปี เพื่อร่วมรณรงค์งดเหล้าเข้าพรรษา พัฒนาคน บวชใจ สู่การเป็นคนต้นแบบและยกระดับสู่การเป็นครอบครัวปลอดเหล้า
          พันธุ์ดี
          พันธุ์ดี พรหมเทศ รองนายก อบต.หัวง้ม บอกว่าในปี 49 คนตำบลหัวง้มเสียชีวิตด้วยโรคพิษสุราเรื้อรัง และโรคตับจากการดื่มสุรา จำนวน 5 ราย คิดเป็นร้อยละ 9 ของสาเหตุการตายทั้งหมด ในปีเดียวกัน 3 ใน 4 ของผู้ที่ฆ่าตัวตาย มีกลิ่นเหล้าทำให้พอสันนิษฐานได้ว่าดื่มเหล้าก่อนการฆ่าตัวตาย และมีผู้ป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อที่มีพฤติกรรมการดื่มเหล้าเป็นสาเหตุร่วม คือ โรคความดันโลหิตสูง มากถึง 500 ราย ...คิดเป็น 7,300 ต่อแสนประชากร
          “เหล้า”...คำเดียวสั้นๆ แต่มีอิทธิฤทธิ์สูง การดื่มเหล้าอย่างขาดสติ ทำให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพกาย สุขภาพจิต โดยทันที คือ เป็นสาเหตุของอุบัติเหตุ ความรุนแรงในครอบครัว การทะเลาะวิวาท ก่ออาชญากรรม จิตเสื่อม ติดเชื้อเอดส์ ...ทำให้เกิดผลเสียต่อร่างกายระยะยาว คือ ทำให้ป่วยเป็นโรคตับแข็ง เป็นสาเหตุของโรคมะเร็งทุกระบบ โรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจ โรคเบาหวาน และสมองเสื่อม
          พันธุ์ดี เล่าว่า โครงการงดเหล้าเข้าพรรษา ได้จัดทำขึ้นมาเมื่อปี พ.ศ.2547 เพื่อให้คนในชุมชนมีการพัฒนาทางด้านสุขภาพ ร่างกาย อารมณ์ จิตใจและสติปัญญาที่ดี มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ในการเป็นพลเมืองที่ดีของชุมชน สามารถดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข ห่างไกลยาเสพติด เมื่อปีที่แล้วมีสมาชิกเข้าร่วมโครงการ 380 คน มีการลงนามปฏิญาณตนงดเหล้าเข้าพรรษา ทำดีถวายพ่อหลวง ตลอดเทศกาล 3 เดือน
          หลังจากที่มีสมาชิกเข้าร่วมโครงการทำให้พฤติกรรมการดื่มของสมาชิกบางคนลดลง และบางคนเลิกดื่มแบบถาวร ถึงร้อยละ 3 ของผู้ที่เข้าร่วม ในปีนี้มีผู้สนใจเข้าร่วมโครงการงดเหล้าเข้าพรรษา กว่า 400 คน
          คำแก้ว
          คำแก้ว ศิริ สมาชิกตำบลหัวง้ม หมู่ที่ 4 บุคคลต้นแบบคนเลิกเหล้าวัย 58 ปี อาชีพรับจ้างทั่วไปบอกว่า เขาดื่มเหล้ามาตั้งแต่ อายุ 24 ปี จนถึงอายุ 55 ปี รวมระยะเวลา 21 ปี เป็นคนที่ติดเหล้ามาก จนบางครั้งก็สร้างความเดือดร้อนให้คนในชุมชน เช่น เสียงดัง โวยวาย
          ลุงคำแก้วบอกว่า ในช่วงปี 47 มีคนในชุมชนชักชวนให้เข้าร่วมโครงการงดเหล้าเข้าพรรษา ก็เข้าร่วม จนปี 53 ก็เลิกดื่มได้อย่างเด็ดขาด ซึ่งหลังจากที่เลิกแล้วรู้สึกว่าชีวิตดีขึ้น ไม่เจ็บ ไม่ป่วย แถมยังมีเงินเหลือเก็บ
          ลุงคำแก้วอยู่คนเดียว ทำงานรับจ้างทั่วไป ในแต่ละเดือนจะทำงาน 20 วัน ได้ค่าตอบแทนวันละ 200 บาท พอตกตอนเย็นก็นำไปลงขวดจนหมด ซึ่งแต่ละเดือนจะไม่มีเงินเหลือเก็บ แต่พอหลังจากเลิกเหล้าลุงคำแก้วบอกว่ามีเงินเหลือเก็บหลังจากหักค่าใช้จ่ายในครัวเรือนแล้ว เดือนละ 1,000 บาท
          ลุงคำแก้ว ตั้งปณิธานไว้ว่า “จะเลิกเหล้า เข้าพรรษา” ปณิธานนี้เกิดจากแรงบันดาลใจที่ตั้งใจไว้ว่าจะสร้างนิสัยในเรื่องการใช้ชีวิตให้กับตนเอง ซึ่งเป็นการเริ่มต้นที่จะมีการดื่มให้น้อยลง หันมาออกกำลังกายมากขึ้น เพื่อที่ร่างกายจะได้แข็งแรง
          เมื่อถึงงานเทศกาล ประเพณีต่างๆ ก็ได้มีส่วนร่วมในการประชาสัมพันธ์ให้บุคคลทั่วไปทราบถึงโทษ...พิษภัยของการดื่มสุรา แต่อาจจะเป็นการยากที่จะให้บุคคลทั่วไป ลด ละ เลิก อบายมุข “เลิกเหล้า” ได้ในทันที
          ทองใบ
          ทองใบ สุขประสงค์ หรือ ยายทองใบ วัย 62 ปี อาชีพรับจ้างทั่วไป หนึ่งในสมาชิกตำบลหัวง้ม หมู่ที่ 13 เป็นอีกหนึ่งบุคคลต้นแบบคนเลิกเหล้า ที่สามารถเลิกเหล้าได้อย่างเด็ดขาด
          ยายทองใบ เล่าให้ฟังว่าเมื่อก่อนเป็นคนที่ดื่มเหล้าหนักมาก เรียกได้ว่าดื่มทั้งวันทั้งคืน สาเหตุมาจากปัญหาครอบครัว ปัญหาเศรษฐกิจ และปัญหาต่างๆรุมเร้า ไม่รู้จะหันหน้าไปพึ่งใครมีเพียงแต่เหล้าที่เป็นเพื่อนที่ดีที่สุดในยามนั้น ยายทองใบ บอกว่าดื่มเหล้าแล้วทำให้หายเครียด ไม่คิดมาก ลืมความทุกข์ หลับสบาย
          แต่ผลที่ตามมาคือร่างกายทรุดโทรม ไม่แข็งแรง อีกทั้งเงินทองก็ไม่เหลือเก็บ
          จนกระทั่งเมื่อ 3 ปีที่แล้วยายทองใบมีความคิดจะลด ละ เลิก เหล้า เพราะอยากมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น มีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ไม่อยากให้ใครมาดูถูกว่าเป็นคนขี้เมา ยายทองใบ เล่าด้วยใบหน้าที่เต็มไปด้วยรอยยิ้มว่า เมื่อตั้งใจเลิกเหล้า ยายจึงได้เข้าร่วมโครงการงดเหล้าเข้าพรรษาของตำบลหัวง้ม โดยตั้งปณิธานว่าจะเลิกเหล้าตลอดชีวิต อีกทั้งยังมีส่วนร่วมในการรณรงค์ต่างๆ เกี่ยวกับการงดเหล้า ทำให้ได้ความรู้และเข้าใจพิษภัยของน้ำเมามากยิ่งขึ้น ดื่มแล้วมีอันตรายมากมายเพราะเหล้าเป็นสาเหตุของโรค
          ลองมานึกทบทวนดู ดื่มเหล้ามากว่า 10 ปี เราทำลายสุขภาพตัวเองไปมากแค่ไหน พอลดการดื่มทำให้เห็นภาพของคนเมาได้ชัดเจนขึ้น ไม่มีเรี่ยวแรง สมองไม่ดี เพราะติดสุรา นี่คือกระจกสะท้อนตัวเองได้อย่างดี จึงตัดสินใจเลิกเหล้าโดยเด็ดขาด
          ยายทองใบ เล่าให้ฟังว่าอาศัยอยู่กับสามี ทำงานหาเช้ากินค่ำ ได้ค่าตอบแทนวันละ 200 บาท ในแต่ละวันซื้อกับข้าววันละ 150 บาท ที่เหลือก็จะนำไปซื้อเหล้า พอสิ้นเดือนก็จะไม่มีเงินเหลือเก็บเลย แต่พอเลิกเหล้าชีวิตก็เปลี่ยนไปจากที่แต่ละเดือนไม่มีเงินเหลือเก็บเลยสักบาท ก็กลายเป็นมีเงินเหลือเดือนละ 1,500 บาท
          ในเทศกาลเข้าพรรษานี้ ยายทองใบ ถือโอกาสชักชวนทุกคนเลิกเหล้า “วันเข้าพรรษาถือเป็นวันงดดื่มสุราแห่งชาติ ใครจะใช้โอกาสนี้จุดประกายให้กับชีวิตตัวเองเพื่อห่างไกลจากเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็เป็นเรื่องที่ดี และขอให้หยุดดื่มแบบนี้ต่อไปนานๆ ... ไม่ใช่แค่ช่วงเข้าพรรษา 3 เดือนนี้เท่านั้น เพราะการปลอดเหล้าจะทำให้ชีวิตมีแต่ความสุขไปตลอด เป็นความสุขที่ยั่งยืนจริงๆ พิสูจน์มาแล้วด้วยประสบการณ์ชีวิตของตัวเอง”
          วันนี้ อบต.หัวง้ม ยังยืนหยัดที่จะก้าวไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน และมุ่งที่จะเป็นศูนย์เรียนรู้ในโครงการตำบลสุขภาวะ “ชุมชนน่าอยู่” โดยการสนับสนุนของสำนักสนับสนุนสุขภาวะชุมชน สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ที่นี่ได้มีการพัฒนาศักยภาพของคนในชุมชนโดยเริ่มต้นจากโครงการลดเหล้าเข้าพรรษา ครอบครัวปลอดเหล้า งานศพปลอดเหล้า วัดปลอดเหล้า โรงเรียนปลอดเหล้า และสำนักงาน อบต.ปลอดเหล้า รวมทั้งการรณรงค์ให้ร้านค้างดจำหน่ายเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกวันพระ
          ทุกครั้งจะมีการประชาสัมพันธ์ในส่วนของวิทยุชุมชน ให้พี่น้องประชาชนในชุมชนตลอดจนตำบลใกล้เคียงได้รับทราบว่า โครงการนี้ได้ดำเนินการยังไงและทำให้พี่น้องประชาชนเกิดความมั่นใจในโครงการที่ทำขึ้น จนเกิดการบอกต่อๆกันไป
          “เลิกเหล้า เข้าพรรษา”...ถ้าเรารู้จักข่มใจได้บ้างในบางโอกาสบางกรณี รู้จักอดทนอดกลั้น ไม่หลงมัวเมากับอบายมุข...“เหล้า” ชีวิตความเป็นอยู่ของเราและคนในครอบครัวก็จะอยู่กันอย่างมีความสุข.