โรงพยาบาลจุฬาภรณ์

          การฉายแสงจะเกิดผลข้างเคียงที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ ได้แก่ บริเวณของร่างกายที่ได้รับการรักษา
          ผลข้างเคียงที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ
          - สมอง ไขสันหลัง
          - คลื่นไส้ อาเจียน
          - ลิ้น กล่องเสียง ทอนซิล ต่อมรับรส ช่องจมูก คอ
          - เกิดแผลในปาก กลืนลำบาก การรับรสเปลี่ยน เจ็บคอ ปากแห้ง น้ำลายเหนียว
          - ปอด หลอดอาหาร เต้านม
          - กลืนลำบาก แสบร้อนบริเวณหน้าอก
          - ลำไส้เล็ก ต่อมลูกหมาก ปากมดลูก มดลูก ทวารหนัก ตับอ่อน
          - ความอยากอาหารลดลงคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย
          อาหารที่แนะนำเมื่อได้รับการรักษาด้วยการฉายรังสี
          1.รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆแต่บ่อยครั้ง 2. รับประทานอาหารรสไม่จัด กรณีกลืนอาหารลำบากรับประทานอาหารอ่อนๆ เช่น โจ๊ก ข้าวต้มซุปข้น, ขนมหวาน เช่น กล้วยบวชชี เผือกต้มน้ำตาล ถั่วเขียวต้มน้ำตาล แครกเกอร์
          3. ผลไม้ หรือน้ำผลไม้ กรณีที่น้ำลายเหนียว แนะนำให้บ้วนปากด้วยน้ำเกลือก่อนรับประทานอาหาร จะช่วยให้การรับประทานอาหารดีขึ้น
          4. กรณีที่มีอาการปวดแสบ ท้องเสีย หรือคลื่นไส้ อย่างมาก ควรแจ้งให้แพทย์ทราบ และควรงดอาหารที่มีกากใยสูงในช่วงแรกที่มีอาการท้องเสีย การรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
          ผลข้างเคียงของการให้ยาเคมีบำบัด ที่สัมพันธ์กับภาวะโภชนาการ และระบบการย่อย ได้แก่ ความอยากอาหารลดลง การรับรส และกลิ่นอาหารเปลี่ยนไป เกิดแผลในช่องปาก คลื่นไส้/อาเจียน น้ำหนักเปลี่ยนแปลง อาการอ่อนเพลีย และการติดเชื้อจากเม็ดเลือดขาวต่ำ
          อาหารที่แนะนำเมื่อได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัด
          1.อาหารที่ให้พลังงานและโปรตีนสูงในช่วงระหว่างการให้ยา เช่น ซุปใสมันฝรั่ง โจ๊กหมูใส่ไข่ นม เนื้อสัตว์ไขมันต่ำ ธัญพืชชนิดต่างๆ เช่น ขนมปังโฮลวีท หรือ ขนมปังโฮลเกรนทาแยมผลไม้
          2. ผักลวก ผัดผัก สลัดไก่+ไข่ น้ำแอปเปิล (ผักที่นำมาปรุง ต้องล้างผ่านน้ำก๊อกนานๆ อย่างน้อย 2-3 นาที)
          3. ผลไม้สดที่ผ่านการล้าง
          4. อาหารที่ปรุงร้อนๆ
          อาหารที่ควรหลีกเลี่ยง
          1. เนื้อย่างสุกๆ ดิบๆ ปลาที่มีกลิ่นคาว ไส้กรอกชนิดต่างๆ เบคอน
          2. เนื้อปลารมควัน
          3. ชีส เนย โยเกิร์ต มายองเนส
          4. ผัก ผลไม้สดที่ไม่ได้ล้าง
          5. เมล็ดถั่วที่มีเชื้อรา เช่น ถั่วลิสงป่นที่เก็บไว้นาน
          6. นมที่ไม่ได้ผ่านการฆ่าเชื้อ
          7. อาหารที่มีกลิ่นเครื่องเทศฉุนมากๆ
          อาหารแนะนำเมื่อเกิดผลข้างเคียงจากการให้ยา
          1. การรับรสและกลิ่นอาหารเปลี่ยน สามารถที่จะใช้สมุนไพร น้ำมะนาว มิ้นท์ ช่วยในการรับรส การรับประทานผลไม้แช่เย็น ดื่มน้ำผลไม้เช่น น้ำมะนาวโซดา น้ำสตรอเบอร์รี่ มะนาวปั่น
          2. ความอยากอาหารลดลง รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง และต้องให้พลังงานและโปรตีนสูง เช่น นมอุ่นๆ ซุปเห็ดข้น ขนมปังผสมธัญพืชทาแยมผลไม้ หรือเนยถั่ว โจ๊กหมูสับใสไข่ มันฝรั่งอบ ถั่วเขียว หรือลูกเดือยต้มน้ำตาล ไอศกรีมเชอเบท
          3. ท้องผูก รับประทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังผสมธัญพืช ผลไม้สด เช่น กล้วยน้ำว้า แอปเปิล ส้ม ผลไม้แห้ง เช่น ลูกพรุนแห้ง     สลัดผลไม้น้ำใส ดื่มน้ำมากๆ หรือน้ำผลไม้
          4. ท้องเสีย ต้องหลีกเลี่ยงอาหารที่มีกากใยสูง และหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง เช่นอาหารทอดต่างๆ ดื่มน้ำหรืออาหารที่มีโซเดียมสูง เช่น เกลือแร่ ซุปเห็ดข้น แครกเกอร์ ดื่มน้ำหรืออาหารที่มีโพแทสเซียมสูง เช่น น้ำเกลือแร่มันฝรั่งอบกล้วยหอมรับประทานผักที่มีกากใยอาหารต่ำ เช่น หน่อไม้ฝรั่งผัด มันฝรั่งอบ หรือซุปมันฝรั่ง เมื่ออาการดีขึ้น ค่อยๆ เริ่มรับประทานอาหารที่มีใยอาหาร
          5. แผลในปาก หลีกเลี่ยงอาหารเค็มจัด เช่น ปลาเค็ม เนื้อเค็ม หรือน้ำผลไม้ที่มีรสเปรี้ยว เช่น น้ำมะนาว น้ำส้ม อาหารแนะนำ อาหารอ่อน เช่น โจ๊กหมูสับใส่ไข่มักกะโรนี นม ซุปฟักทอง ซีเรียลใส่นมเย็น ผักต้มสุก น้ำผลไม้ที่ไม่เปรี้ยว เช่น น้ำแอปเปิล ชา ไอศกรีม เชอเบท
          6. คลื่นไส้ อาเจียน แนะนำให้รับประทานอาหารครั้งละน้อยๆ แต่บ่อยครั้ง เช่น แบ่งมื้ออาหารเป็น 5-6 มื้อ หลีกเลี่ยงอาหารที่มีกลิ่นฉุน อาหารที่มีรสหวาน จัด อาหารทอดมันๆ รับประทานอาหารที่เย็นแทนอาหารร้อน หรือเผ็ดจัด อาหารแห้งๆ เช่น แครกเกอร์ ขนมปังปิ้ง อาหารแนะนำ เช่น ข้าวสวยต้ม นมไขมันต่ำ โจ๊กหมูสับใส่ไข่อุ่นๆ มันฝรั่งอบ น้ำผลไม้เย็นๆ ไอศกรีมเชอเบท
          7. เม็ดเลือดขาวในเลือดต่ำ อาหารแนะนำอาหารที่มีแบคทีเรียต่ำ โดยก่อนการเตรียม หรือปรุงอาหาร ต้องล้างมือให้สะอาดทุกครั้ง และภาชนะที่ใช้ต้องสะอาด อาหารที่เตรียม เช่น ผักสด แช่น้ำและล้างผ่านน้ำอย่างน้อย 2-3 นาที การปรุงอาหารปรุงให้สุก อาหารแนะนำ ผู้ป่วยสามารถรับประทานอาหารได้ทุกชนิดเท่าที่สามารถรับประทานได้แต่ควรหลีกเลี่ยงอาหารสุกๆดิบๆอาหารเค็มจัด เนื้อสัตว์ปิ้ง ย่าง