นายสมภพ แสงจันทร์ นักวิชาการจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดนครพนม หนึ่งในทีมวิจัยโครงการ "หมู่บ้านต้นแบบลดละเลิกบุหรี่โดยชุมชนมีส่วนร่วม" ซึ่งได้รับการสนับสนุนโดย ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ (ศจย.) และสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) กล่าวว่า จากการวิจัยเพื่อหารูปแบบหมู่บ้านต้นแบบ ในการลด ละ และเลิกบุหรี่ โดยชุมชนมีส่วนร่วม ที่หมู่บ้านหนองย่างชิ้น ต.หนองย่างชิ้น อ.เรณูนคร จ.นครพนม ซึ่งมีสมาชิกในหมู่บ้านร่วมเข้าโครงการลดละเลิกบุหรี่ในชุมชน 15 คน และครอบครัว ผู้ที่สูบบุหรี่ 15 ครัวเรือน โดยศึกษาระหว่างเดือนส.ค. 2555 - ก.ค. 2556

          "จากการศึกษาพบว่า มีคนสูบบุหรี่ 15 คน หรือ ร้อยละ 6.25 เป็นเพศชาย 15 คน ส่วนใหญ่มีอายุ 30-49 ปี ร้อยละ 66.67 อายุน้อยสุด 21 ปี และอายุมากสุด 54 ปี ระยะเวลาที่สูบบุหรี่ 10-20 ปี ร้อยละ 53.33 ปริมาณที่สูบวันละ 1 ซอง ร้อยละ 46.67 สาเหตุที่ทำให้สูบบุหรี่ คือ เพื่อดับกลิ่นคาวหลังรับประทานอาหาร อยากลอง คลายเครียด มีแหล่งจำหน่ายใกล้บ้าน เป็นต้น โดยกระบวนการมีส่วนร่วมในการเลิกบุหรี่ ทำให้มีผู้ที่เลิกสูบบุหรี่ได้ 5 คน คิดเป็นร้อยละ 33.33 และพบบุคคลต้นแบบที่มีวิธีการเลิกบุหรี่ได้อย่างเด็ดขาด ส่วนอีก 10 คน แม้จะยังเลิกสูบไม่ได้แต่ก็มีการลดปริมาณการสูบลง" นายสมภพกล่าว

          น.ส.กาญจนา ทองทั่ว พี่เลี้ยงโครงการ ภาคอีสานใต้ กล่าวว่า จากการวิจัยทำให้เห็นว่าเมื่อนำมาตรการต่างๆ ทั้งการทำข้อตกลง การสร้างขวัญกำลังใจ สร้างการมีส่วนร่วมของครอบครัว ชุมชน ร.ร. ทำให้ชุมชนตระหนักถึงปัญหาและขยายความร่วมมือครอบคลุมขึ้น การแก้ปัญหาทำได้ด้วยการตัดวงจรการสูบบุหรี่ตั้งแต่เด็ก สร้างมาตรการชุมชนเพื่อปกป้องเด็ก งานวิจัยช่วยลดปัญหาการแพร่ระบาดของบุหรี่และยาเส้นด้วยภูมิคุ้มกันของชุมชนเอง ซึ่งมีกระบวนการหาวิธีลด ละ เลิก ทำให้ผู้นำชุมชนมี ส่วนร่วมและสร้างนโยบายสาธารณะของชุมชนจากกระบวนการสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชน