หลายๆ คนคงเคยได้ยิน หรือมีญาติป่วยเป็นต่อมไทรอยด์เป็นพิษ หรือต่อมไทรอยด์ผิดปกติกันมาบ้าง แท้จริงแล้วต่อมนี้คืออะไร มีความสำคัญต่อร่างกายเราอย่างไร วันนี้พญ.สมพร วงศ์เราประเสริฐ อายุรแพทย์ระบบต่อมไร้ท่อและเบาหวาน โรงพยาบาลเวชธานีจึงได้มาไขข้อข้องใจให้ได้รู้กัน

          ต่อมไทรอยด์เป็นต่อมหนึ่งในระบบต่อมไร้ท่อทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนต่อมไทรอยด์ โดยฮอร์โมนที่ต่อมไทรอยด์ผลิตนั้นมีความเกี่ยวข้องกับระบบในร่างกาย เช่น วิวัฒนาการและการเจริญเติบโตของร่างกาย อวัยวะต่างๆ ระบบ Metabolism ทั้งคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน มีทั้งการสังเคาะห์และการสลาย เพื่อให้การทำงานของอวัยวะเป็นไปอย่างปกติ ผลิตความร้อน รักษาอุณหภูมิในร่างกาย ประสานการทำงานของระบบฮอร์โมนอื่นๆ หลายชนิดในร่างกาย ด้วยเหตุนี้ต่อมไทรอยด์จึงมีความสำคัญไม่แพ้อวัยวะอื่นๆ ดังนั้น ถ้าต่อมไทรอยด์เกิดความผิดปกติจึงมีผลต่อร่างกายอย่างมาก

          ความผิดปกติทางการทำงานของต่อมไทรอยด์แบ่งเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1.ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ คือภาวะที่ต่อมไทรอยด์ทำงานมากเกินไปจนระดับฮอร์โมนในเลือดสูงกว่าปกติ อาการที่พบ เช่น เหนื่อยง่าย ใจสั่น ขี้ร้อน เหงื่อออกมาก หิวบ่อย น้ำหนักลดถึงแม้รับประทานมาก สมาธิสั้น เครียดนอนไม่หลับ บางรายถ่ายอุจาระบ่อยขึ้นวันละ 2-3 ครั้ง สำหรับในผู้หญิง ประจำเดือนอาจมาน้อยลง ส่วนผู้ชายจะมีอาการกล้ามเนื้อขา และแขนส่วนต้นอ่อนแรง บางรายอาจตับโต ตัวและตาเหลือง อีกทั้งในรายที่ต่อมไทรอยด์เป็นพิษรุนแรงอาจมีอาการของภาวะหัวใจล้มเหลวได้

          ส่วนการรักษามีอยู่ 3 วิธี คือ การให้ยายับยั้งการสร้างฮอร์โมนต่อมไทรอยด์ การให้ยาไอโอดีนเคลือบสารกัมมันตรังสี lodine 131 และการผ่าตัด

          ทั้งนี้ การเลือกวิธีการรักษาขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของอาการผู้ป่วยแต่ละราย

          2.ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อยเกินไป เป็นภาวะที่เกิดจากฮอร์โมนไทรอยด์ในเลือดอยู่ในระดับน้อยเกินไป อาการที่พบ เช่น เฉื่อยชา ง่วงหาวบ่อย คิดช้า พูดช้า ซึมเศร้า ไม่มีสมาธิ น้ำหนักเพิ่มขึ้นบวมแบบกดไม่บุ๋ม หายใจได้ไม่เต็มที่ ผิวหนังแห้งหยาบ ในผู้หญิง ประจำเดือนอาจมามากกว่าปกติหรือประจำเดือนขาด และในรายที่อาการรุนแรงมากอาจพบน้ำอยู่ในช่องต่างๆ ของร่างกาย ส่วนการรักษาใช้วิธีการให้ฮอร์โมนได้เพียงพอร่างกายจะกลับสู่ภาวะปกติ สิ่งสำคัญคือต้องชดเชยให้ฮอร์โมนอยู่ในระดับปกติตลอดไป