รศ.ทพ.พรชัย จันศิษย์ยานนท์

          คนทั่วไปจะมีฟันทั้งหมด 32 ซี่ ยกเว้นในบางคนที่อาจจะมีฟันไม่ครบ หรืออาจมีฟันเกิน 32 ซี่ และฟันกรามซี่ข้างหลังสุดที่ขึ้นช้าที่สุดในช่องปาก ได้แก่ ฟันคุด (คนทั่วไปมักเรียกว่าฟันครุฑ) ซึ่งมักจะเป็นฟันเจ้าปัญหา

          ฟันคุดเกิดขึ้นเนื่องจากการขาดความสมดุลของขนาดฟันและกระดูกขากรรไกร เนื่องจากมนุษย์มีการบดเคี้ยวอาหารที่นิ่มขึ้น ทำให้ขากรรไกรมีขนาดเล็กลงเมื่อเทียบกับในอดีต ซึ่งส่งผลให้ฟันซี่นี้มักจะคุดหรือขึ้นไม่ได้ โดยอาจจะเอียงไปติดกระดูกขากรรไกร หรือฟันข้างเคียง หรือขึ้นมาก็ขึ้นได้บางส่วนจนอาจจะไม่ทันสังเกต และปล่อยปละละเลยจนก่อให้เกิดปัญหาต่างๆ มากมาย เช่น ทำให้ฟันข้างเคียงผุ และอาจลุกลามไปจนถึงโพรงประสาทฟัน ส่งผลให้ต้องรักษารากฟัน หรือต้องถอนออกในที่สุด หรืออาจทำลายกระดูกล้อมรอบรากฟันของฟันข้างเคียง ส่งผลให้ฟันข้างเคียงโยกและต้องถอนออกในที่สุด และฟันคุดที่ไม่ขึ้นในช่องปากอาจจะมีประมาณร้อยละ 5 ที่เกิดเป็นถุงน้ำหรือเนื้องอกได้ ดังนั้น เรามักจะไม่รอให้ฟันคุดขึ้นมาในช่องปากแล้วค่อยนำฟันคุดออก

          สำหรับอายุที่เหมาะสมในการผ่าฟันคุดคือ 18-20 ปี ซึ่งเป็นช่วงระยะเวลาที่รากของฟันคุดสร้างขึ้นประมาณ 2 ใน 3 และกระดูกที่ล้อมรอบฟันคุดก็ยังไม่หนาตัวมากนัก ทำให้ทันตแพทย์สามารถนำฟันคุดออกได้อย่างง่ายดาย และภาวะแทรกซ้อนที่ตามมาก็จะน้อยด้วย ภาวะแทรกซ้อนภายหลังการผ่าฟันคุดมีได้ตั้งแต่ปวด บวม (เป็นเรื่องปกติภายหลังทำศัลยกรรม) ติดเชื้อ และอาการชาบริเวณริมฝีปากล่าง ซึ่งมีอัตราการเกิดที่ไม่มากนัก

          การผ่าฟันคุดออกทำได้หลายวิธีขึ้นกับความยากง่ายของฟันคุด และไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด สามารถทำได้ด้วยการฉีดยาชาเฉพาะที่และทำบนเก้าอี้ทำฟัน

          จะเห็นได้ว่าไม่ควรรอจนฟันคุดขึ้นมาในช่องปาก และช่วงเวลาที่เหมาะสมคือ อายุ 18-20 ปี ถ้าเอาฟันคุดออกในช่วงเวลาที่เหมาะสม ก็จะมีอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่น้อย ซึ่งผู้อ่านสามารถสำรวจฟันของท่านหรือคนใกล้ชิดว่ามีฟันคุดหรือไม่ ถ้ามีก็พาไปพบทันตแพทย์ ให้ผ่าออกก่อนที่จะก่อให้เกิดผลเสียหรือปัญหาตามมา