สวัสดีปีใหม่ 2557 ครับ สำหรับในรอบปีที่ผ่านมา เราคงได้เห็นความเคลื่อนไหวสถานการณ์โรคมะเร็งกันมาอย่างต่อเนื่อง ความสุ่มเสี่ยงต่อโรค "มะเร็ง" มีทั้งทางตรงและทางอ้อม ไม่ว่าจะเป็นอันตรายจากการสูบบุหรี่ ควันพิษจากสิ่งแวดล้อม อาหารที่ทานเข้าไป สารปนเปื้อนในอาหาร รวมทั้งกรรมพันธุ์ที่เราได้รับจากพ่อแม่ ฯลฯ สิ่งเหล่านี้สามารถป้องกันและลดความเสี่ยงได้แม้จะไม่เป็น "ศูนย์" แต่ก็ยังดีกว่าไม่ทำอะไร

          หลายคนบอกว่า เมื่อพ่อแม่เราเป็นเรามีรหัส "มะเร็ง" อยู่ในตัวอยู่แล้ว ดังนั้นแม้จะป้องกันอย่างไรก็คงไม่เกิดผล ถ้าคิดแบบนี้ ต้องคิดใหม่นะครับ เพราะแม้ว่าเราจะมี "รหัส" หรือกรรมพันธุ์ที่บ่งชี้ว่าอาจจะเสี่ยงต่อมะเร็งบางชนิด แต่ไม่ได้หมายความว่า คุณจะต้องเป็นมะเร็งเสมอไปผมเคยคิดเล่นๆ ว่า ถ้าคนเราเปรียบเสมือนต้นข้าวในนา บางสายพันธุ์ทำไมสามารถ "ทน" ต่อเพลี้ย หรือโรคพืชได้ ขณะที่บางสายพันธุ์โรคลงหน่อยเดียวก็ยืนต้นตายเพียงไม่กี่วัน เช่นเดียวกับคนที่มีพ่อแม่เป็นมะเร็งที่อาจสุ่มเสี่ยงต่อมะเร็งมากกว่าคนอื่นๆ แต่หากลดปัจจัยเสี่ยงเหล่านั้นลงไป แน่นอนว่า ความเสี่ยงต่อโรคย่อมน้อยลง หรืออาจจะไม่มีเลยก็ได้ เช่นเดียวกับข้าวพันธุ์ที่ไวต่อโรคพืชที่ชาวนาประคบประหงมดูแลเป็นอย่างดี แม้จะไม่ทนต่อโรคแต่ก็สามารถอยู่รอดและให้ผลผลิตอย่างดีในที่สุด

          การป้องกันและการตรวจคัดกรองก่อนการเกิดโรค ที่ผมเน้นย้ำมาตลอด จึงยังคงเป็นหัวใจสำคัญ

          ในวันต่อต้านโรคมะเร็งแห่งชาติเมื่อวันที่ 10 ธันวาคมที่ผ่านมา กระทรวงสาธารณสุขได้ให้เคล็ดลับ 5 ทำ 5 ไม่ เพื่อให้เราห่างไกลมะเร็ง เราไปดูวิธีป้องกันและลดความเสี่ยงต่อ "มะเร็ง" กันดีกว่าว่ามีอะไรบ้าง

          5 ทำ คือ ออกกำลังกายเป็นนิจ ทำจิตแจ่มใส กินผักผลไม้ อาหารหลากหลาย และตรวจร่างกายเป็นประจำ

          เรื่องของ 5 ทำ ผมขอสรุปโดยย่อก็คือ "ทำ" เพื่อป้องกันโรคมะเร็ง เริ่มจากออกกำลังกาย ซึ่งมีงานวิจัยในต่างประเทศกว่า 100 ฉบับ ที่สนับสนุนว่า การออกกำลังกายนั้นช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งได้ โดยเฉพาะมะเร็งลำไส้ใหญ่และมะเร็งเต้านม ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งปอดและมะเร็งเยื่อบุมดลูก เพราะการออกกำลังกายนั้นจะช่วยทำให้เกิดสมดุลของพลังงาน การควบคุมระดับอินซูลินและฮอร์โมน เพิ่มภูมิคุ้มกันแก่ร่างกาย ทั้งนี้การออกกำลังควรออกให้พอเหมาะตามวัย โดยทั่วไปแนะนำให้ออกกำลังกาย สัปดาห์ละ 3 วันขึ้นไป โดยออกกำลังกายไม่ต่ำกว่าครั้งละ 30 นาทีขึ้นไป

          ต่อมาคือเรื่องของจิตใจ เป็นที่รู้กันดีว่า ใจเป็นนายกายเป็นบ่าว หากจิตใจดี ไม่เครียด ร่างกายจะหลั่งฮอร์โมนความสุขออกมา ขณะที่ถ้าจิตใจห่อเหี่ยว เครียด มองโลกในแง่ร้าย ร่างกายก็พลอยได้รับอันตรายจาก ความดันโลหิตสูง ฮอร์โมนผิดปกติ นอนไม่หลับ ซึ่งเป็นต้นทางของการเกิดโรคหลายชนิด รวมทั้ง "มะเร็ง" ด้วย ส่วนเรื่องผักผลไม้นั้นต้องทานให้ครบ 5 สี เพราะในผักผลไม้มีสารพฤกษเคมีนานาชนิด ซึ่งล้วนมีส่วนช่วยในการป้องกันโรคมะเร็ง ถ้าเป็นไปได้ทานผักผลไม้ วันละ 4-5 ทัพพี ส่วนอาหารก็ควรทานให้ครบหมู่ มีความหลากหลาย สะอาด ปลอดภัย ที่บอกว่าต้องหลากหลายไม่กินซ้ำๆ นั้นก็เพราะจะช่วยป้องกันความเสี่ยงหากอาหารนั้นมีสารบางปนเปื้อนนั่นเอง และสุดท้ายคือการตรวจร่างกายอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อเช็กร่างกายว่ามีความเสี่ยงหรือโรคไหนที่ต้องระวังหรือต้องรักษาบ้าง

          5 ไม่ คือ ไม่สูบบุหรี่ ไม่มีเซ็กซ์มั่ว ไม่มัวเมาสุรา ไม่ตากแดดจ้า และไม่กินปลาน้ำจืดดิบ

          โบกมือลา 5 อย่างนี้ ชีวีสุขแน่ อันดับแรกคือบุหรี่ ซึ่งเป็นที่รู้กันว่า เป็นต้นเหตุของโรคร้ายสารพัดหนึ่งในนั้นคือ มะเร็งปอด เนื่องจากในควันบุหรี่มีสารก่อมะเร็งจำนวนมาก มากที่สุดกว่าสารก่อมะเร็งที่มนุษย์จะได้รับจากแหล่งอื่นๆ ปัจจุบัน ทั่วโลกมีผู้เสียชีวิตจากมะเร็งปอดปีละไม่ต่ำกว่า 1.2 ล้านคน โดย 80-90% เป็นผลจากการสูบบุหรี่หรือได้รับควันบุหรี่มือสอง ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมาหาแพทย์เมื่อมีอาการจากมะเร็งปอดแล้ว ส่วนสุราหรือเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ก็คงทราบกันดีว่าเป็นสาเหตุสำคัญของมะเร็งตับ โดยเฉพาะในเพศชายพบเป็นอันดับ 1 และคาดว่าทั่วโลกจะมีผู้ป่วยมะเร็งตับรายใหม่มากถึง 500,000 รายต่อปี ส่วนแสงแดดก็เสี่ยงต่อมะเร็งผิวหนัง และที่เป็นปัญหาใหญ่ของทางภาคอีสานก็คือมะเร็งตับและท่อน้ำดี ซึ่งมีปัจจัยเสี่ยงคือการกินปลาน้ำจืดดิบ หรือสุกๆ ดิบๆ ซึ่งทำให้เกิดโรคพยาธิใบไม้ในตับมากกว่า ภาคอื่นๆ

          นอกจากนี้ ยังควรไปตรวจคัดกรองมะเร็ง เพื่อตรวจหามะเร็งระยะเริ่มแรกในขณะที่ยังไม่มีอาการผิดปกติ เพื่อป้องกันความเสี่ยง และหากพบก็จะได้รักษาอย่างทันท่วงที เพราะมะเร็งยุคนี้รักษาได้ หากพบตั้งแต่ระยะเริ่มแรก ...ก็หวังว่าผู้อ่านทุกท่านจะมีสุขภาพที่ดีและแข็งแรง ปราศจากโรคร้ายต่างๆ โดยเฉพาะ "มะเร็ง" สำหรับปีใหม่นี้กันทุกคนนะครับ