ฤดูหนาวเริ่มต้นขึ้นแล้ว พออากาศหนาว ร่างกายเราต้องการสะสมหยางชี่ ชี่เลือดต้องหลบเข้าภายใน ผิวหนังต้องกระชับรูขน น้ำและความชื้นไม่ขับผ่านผิวหนัง แต่จะผ่านทางไต ออกทางปัสสาวะ หน้าหนาว อากาศเย็น เราจึงปัสสาวะบ่อย ทำให้ไตรับภาระหนัก ดังนั้น ในฤดูหนาวจึงเป็นเวลาที่บำรุงไตที่ดีที่สุด

          อากาศหนาวยังโจมตีร่างกายเราผ่านผิวหนังและจมูก ในแผนจีนนั้น ผิวหนังเป็นร่างของปอด ที่ผิวหนังจะมีช่องใต้ผิว มีรูขน ที่ช่วยปิด-เปิดเพื่อปรับอุณหภูมิในร่างกายให้อยู่ในสภาพปกติโดยผ่านเหงื่อ

          เหงื่อจะระบายออกได้รูขนต้องเปิด รูขนเปิดต่อเมื่อความร้อนในร่างกายสูงขึ้น ต้องระบายความร้อนออก แต่เมื่ออากาศหนาวเย็น รูขนจะปิด เพื่อรักษาความอุ่นให้กับร่างกาย ขณะเดียวกัน เมื่ออากาศหนาวมาก ความหนาวเย็นจะผ่านผิวหนัง เข้าสู่ร่างกาย

          แผนจีนยังเห็นว่า จมูก เป็นทวารของปอด ความหนาวเย็นเข้าทางจมูกผ่านการหายใจของเรา พิษภัยความหนาวจึงเข้าสู่ร่างกายทางจมูกได้

          เมื่ออากาศหนาวเย็น เราใส่เสื้อไม่อุ่น พิษภัยความหนาวเย็นจะเข้าสู่ร่างกายผ่านทางผิวหนังและทางจมูก ซึ่งก็คือการโจมตีปอด จนทำให้เกิดเป็นหวัด ไอ หอบ ปอดบวม เป็นต้น

          ดังนั้น จึงเป็นเหตุผลว่าเราดูแลร่างกายในฤดูหนาว จำต้องดูแลบำรุงปอดให้แข็งแรง พร้อมกันไปกับการดูแลบำรุงไต

          แต่แผนจีนเน้นในเรื่องความสมดุลของยินหยาง พร่องต้องบำรุง แกร่งต้องขับออก ไม่ใช่ไม่ว่าร่างกายจะเป็นอย่างไร จะบำรุงอย่างเดียวจึงจะสบายใจ ซึ่งคนทั่วไปคิดอย่างนี้จริงๆ การมาพบหมอจีน ปรึกษาเรื่องสุขภาพเสร็จ ทุกรายต้องตบท้ายด้วย คุณหมอมียาอะไรบำรุงให้บ้าง ความจริงแล้วยาจีนจะใช้ตามใจชอบไม่ได้ ต้องใช้ตามสภาพร่างกายของแต่ละคน เช่น คนที่ร่างกายแข็งแรง ยินหยางสมดุล จิตใจผ่องใส ไม่จำเป็นต้องกินยา

          แต่ถ้าชี่อั้น เลือดคั่ง ร้อนใน ชื้นหนัก ผู้ป่วยเช่นนี้จะบำรุงไม่ได้ ไม่เช่นนั้นจะเท่ากับ ปิดประตูบ้านขังโจร เผลอๆ จะบีบคอเรา

          สำหรับผู้สูงอายุ ผู้ที่ร่างกายอ่อนแอ ยินหยางไม่สมดุล อยู่ในภาวะพร่อง ภาวะกึ่งแข็งแรง ร่างกายอ่อนล้าเรื้อรังนั้น นอกจากดูแลบำรุงด้วยอาหาร การออกกำลังกาย การดูแลจิตใจให้สดชื่นแจ่มใสแล้ว ควรใช้ยาช่วยบ้าง

          การดูแลในหน้าหนาวต้องถือหลัก 'หน้าหนาวบำรุงยิน' ส่วนมากพออากาศหนาวจะกินของร้อนกันมาก แผนจีนจึงสอนว่า อย่ากินเย็นมาก ขณะเดียวกัน ก็อย่ากินของร้อนของแห้งมากเกินไป ในยินมีหยาง ในขณะที่กินของเย็นต้องมีของร้อนแจมบ้าง เป็นต้น

          อาหารที่ควรกิน

          1.เมล็ดเปลือกแข็ง เช่น. - วอลนัท เป็นผลไม้เปลือกแข็งที่ช่วยอายุยืน ช่วยบำรุงไต บำรุงสมอง ให้เลือดเดินคล่อง ให้ผมดำ ขาดอาหาร ประสาทอ่อน นอนไม่หลับ ถ่ายแข็งและผู้ที่ร่างกายอ่อนแอหลังป่วยหนัก ยังช่วยบรรเทาหลอดเลือดแดงเข็ง ถ้าหากเติมขิงลงไป จะช่วยแก้ไอแก้หอบหืด บำรุงตับและกระเพาะม้าม

          - เกาลัด ฤทธิ์อุ่น มีวิตามินมาก ได้ชื่อว่าเป็น 'ราชาแห่งผลไม้แห้ง' ช่วยบำรุงกระเพาะม้าม บำรุงไต ชะลอความชรา บรรเทาอาการปวดเอว ปัสสาวะบ่อย ถ่ายเหลวบ่อย จนท่านจางจงจิ่งกล่าวว่า "เช้ากินเกาลัด 10 เม็ด จากนั้นดื่มน้ำแกงเซี่ยงจี๊ แข็งแรงได้อีกยาวนาน" แต่เกาลัดย่อยยาก จึงไม่ควรกินนาน อีกอย่าง ถ้าย่อยไม่ดี ร้อนใน หน้าบวม ปวดไขข้อ ไม่ควรกิน

          2.กินอาหารสีดำ เพราะสีดำบำรุงไต เช่น ข้าวเหนียวดำ งาดำ พุทราดำ เห็ดหูหนูดำ เห็ดหอม ลูกหม่อน สาหร่ายทะเล ปลาหมึก เต่า ตะพาบน้ำ เป็นต้น

          3.พืชผัก หัวไชเท้า เป็นอาหารสำหรับหน้าหนาว ดังโบราณจีนกล่าวว่า 'หน้าร้อนกินขิง หน้าหนาวกินไชเท้า' 'ก่อนขึ้นเตียงกินหัวไชเท้า ลงจากเตียงกินขิง' มีผลเป็นเช่นไร ติดตามอ่านได้ในหนังสือ 'ปอด' ที่กำลังจะวางจำหน่ายในเร็วๆ นี้ 

          'คลินิกไพรเวช' เลขที่ 113/61-62 บ้านบัวทอง ต.บางรักพัฒนา อ.บางบัวทอง จ.นนทบุรี สนใจปรึกษาปัญหาสุขภาพ ติดต่อ 'หมอไพร' ได้ที่โทร.0-2594-5832 โทรสาร 0-2986-5309 อีเมล praivach@hotmail.com เวบไซต์ www.praivechs.com