เป็นเวลาถึง 10 ปี ที่ศูนย์วิจัยและจัดการความรู้เพื่อการควบคุมยาสูบ(ศจย.) มหาวิทยาลัยมหิดล ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) เพื่อขับเคลื่อนงานด้านการวิจัยเพื่อนำมาสู่การกำหนดนโยบายเพื่อช่วยป้องกันประชาชนจากพิษภัยของบุหรี่
สถานการณ์อัตราการบริโภคยาสูบมีแนวโน้มลดลงในช่วง10 ปี จาก 23% เป็น 20% ในกลุ่มประชากรอายุ 15 ปีขึ้นไป แต่การศึกษาวิจัยไม่สามารถหยุดได้ เหตุผลเพราะกลยุทธ์ของธุรกิจยาสูบนั้นไม่เคยหยุด และพยายามหาช่องโหว่ทางกฎหมายเพื่อหาลูกค้าเพิ่มให้ได้ตลอดเวลา
1 ทศวรรษ ของ ศจย. ได้สร้างโครงสร้างพื้นฐานด้านข้อมูลข่าวสาร พัฒนาระบบการเฝ้าระวังการควบคุมยาสูบ และได้ผลิตงานวิจัย/สังเคราะห์องค์ความรู้เพื่อสนับสนุนและประเมินนโยบายควบคุมการบริโภคยาสูบให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เช่นองค์ความรู้เรื่องสมุนไพรหญ้าดอกขาวช่วยเลิกบุหรี่ที่ใช้ขึ้นทะเบียนในบัญชียาหลักแห่งชาติ ข้อเสนอการขึ้นภาษีบุหรี่และยาเส้น การห้ามสูบบุหรี่ในสถานบันเทิง การห้ามโฆษณาและขายผลิตภัณฑ์ยาสูบทางอินเตอร์เน็ต การควบคุมบุหรี่อิเล็กทรอนิกส์และการขยายภาพคำเตือนบนซองบุหรี่ รวมทั้งสนับสนุนข้อเท็จจริงเกี่ยวกับร่าง พ.ร.บ.ควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบฉบับใหม่ ต่อผู้กำหนดนโยบายและสาธารณะ
โดยข้อมูลข้อเท็จจริงเหล่านี้มีประโยชน์ในการเอื้อให้การกำหนดนโยบายของรัฐอยู่บนฐานข้อมูลเชิงประจักษ์และสมเหตุสมผล ดังนั้น การทำงานด้านยาสูบจึงไม่สามารถหยุดได้ เพราะธุรกิจยาสูบไม่เคยหยุดและพยายามจะกระโดดให้สูง่ตลอดเวลาการกระตุ้นให้หน่วยงานหลักออกนโยบายและสร้างมาตรการขึ้นมาป้องกันประชาชน จึงเป็นภารกิจสำคัญที่นักวิจัยด้านยาสูบต้องหาหลักฐานเชิงประจักษ์ เพื่อนำไปสู่การออกนโยบายต่างๆ
อาทิ การสร้างกฎหมายเรื่องภาพคำเตือนที่ประเทศไทยถือว่าประสบความสำเร็จ และเป็นตัวอย่างของอีกหลายๆ ประเทศ่ซึ่งปัจจุบันประเทศไทยสามารถขยายขนาดภาพคำเตือนเป็น 85%ของพื้นที่ซอง่ ซึ่งเป็นผลมาจากการรวบรวมงานวิจัยจากต่างประเทศและการสร้างงานวิจัยภายในประเทศ โดยผลการวิจัยของคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เมื่อ พ.ศ. 2547-2548 พบว่าเมื่อประเทศไทยเปลี่ยนคำเตือนสุขภาพเป็นภาพสี่สีและคำเตือนสุขภาพบนซองบุหรี่ ความตั้งใจที่จะเลิกสูบบุหรี่ของผู้ที่สูบบุหรี่เพิ่มขึ้นจาก 44.6% เป็น 58.2% และสำหรับกลุ่มที่พยายามเลิกสูบบุหรี่แต่กลับไปสูบใหม่ มีจำนวนลดลงจาก 20% เป็น 5.9%
ในโอกาสครบ 10 ปี การทำงานของ ศจย. ดร.ทพญ.ศิริวรรณพิทยรังสฤษฏ์ ผู้อำนวยการ่ ศจย. มหาวิทยาลัยมหิดลสนับสนุนโดยสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ(สสส.) ชี้ให้เห็นว่า สสส. ให้การสนับสนุนเรื่องการควบคุมการบริโภคยาสูบจนเกิดกระบวนการทำงานวิจัยที่เป็นรูปธรรมมีความมั่นคง ถือเป็นการสร้างนักวิจัยรุ่นใหม่ ทำให้เกิดเครื่องมือการทำงานที่เหมาะสมต่อสภาพปัจจุบัน การมีแหล่งทุนที่ชัดเจนถือว่ามีส่วนช่วยให่ชุมชนนักวิจัยเกิดความเข้มแข็งขึ้นอย่างมาก มีความสนใจเข้ามาร่วมทำงานเพื่อวิจัยด้านยาสูบอย่างต่อเนื่องจากมหาวิทยาลัยต่างๆ ซึ่งช่วยให้เกิดมาตรการและนโยบายที่เข้มแข็งตามมา
กระบวนการทำงานของ สสส. มีผู้ที่เกี่ยวข้องจำนวนมากตั้งแต่ที่ปรึกษา คณะกรรมการกำกับทิศทาง ผู้ทรงคุณวุฒิเพื่อช่วยกลั่นกรองคุณภาพโครงการวิจัย และนักวิจัย ซึ่งในโอกาสครบ 10 ปี การทำงานของ ศจย. ได้มีการมอบประกาศเกียรติคุณให้กับคนทำงานเพื่อเป็นกำลังใจและขอบคุณที่ทุ่มเททำงาน
หนึ่งในนักวิจัยที่ทำงานด้านยาสูบมาอย่างต่อเนื่องรศ.ดร.เนาวรัตน์ เจริญค้า นักวิจัย ศจย. ซึ่งงานวิชาการได้รับการตีพิมพ์ในวารสารทั้งในประเทศและต่างประเทศ่ เช่น การทำวิจัยตรวจวัดฝุ่นละอองขนาดเล็ก สำหรับประเมินผู้ได้รับควันบุหรี่มือสอง ซึ่งได้พบหลักฐานเชิงประจักษ่ จนทำให้เกิดการออกประกาศกระทรวงสาธารณสุขเพื่อคุ้มครองผู้ไม่สูบบุหรี่ และพนักงาน ผู้ทำงานในสถานบันเทิง และการออกประกาศพื้นที่ปลอดบุหรี่ในท่าอากาศยาน เป็นต้น
ถือเป็นเวลากว่า 10 ปี ที่ รศ.ดร.เนาวรัตน์ ได้มุ่งมั่นในงานวิจัยด้านยาสูบ ซึ่งอาจารย์เปิดเผยว่า งานวิจัยด้านยาสูบในช่วงเริ่มต้นนั้นถือว่าเป็นเรื่องยาก นักวิจัยแทบไม่มี อุปกรณ์ในการวิจัยก็ต้องหยิบยืมจากหน่วยงานต่างๆ ซึ่งแหล่งทุนถือเป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนางานด้านการวิจัย เพราะงานวิจัยแต่ละเรื่องจำเป็นต้องใช้อุปกรณ์ เช่น การตรวจวัดปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก หรือการตรวจวัดปริมาณนิโคตินในปัสสาวะซึ่งจำเป็นต้องใช้เครื่องมือในการทดสอบเพื่อให้ได้รับทราบถึงปัญหาที่ชัดเจน
การมี สสส.มาสนับสนุนและเป็นแหล่งทุน จึงถือว่าช่วยพัฒนางานวิจัย ช่วยเพิ่มนักวิจัยในประเทศไทยได้อย่างชัดเจนทำให้ปัจจุบันนักวิจัยเริ่มมีเครื่องมือและจำนวนนักวิจัยที่เพิ่มขึ้นทำให้สามารถสร้างงานวิจัยใหม่ๆ ที่จะนำไปสู่การสร้างมาตรการที่สำคัญในการปกป้องประชาชนจากยาสูบ
คุณค่าของงานวิจัย อาจใช้เวลาก่อร่างสร้างตัวแต่ท้ายที่สุดแล้ว เมื่อมีข้อมูลและหลักฐานที่ชัดเจน ก็จะสามารถทำให้เดินไปสู่เป้าหมายในการ่ปกป้องประชาชนโดยเฉพาะเยาวชนให้ไม่ตกเป็นเหยื่อ กลายเป็นนักสูบหน้าใหม่ได้ในที่สุด
