จิตติมา กิ่งมณี

          (g.jittima02@gmail.com)

          ผู้เขียนได้มีโอกาสไปออกหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค ร่วมกับนักศึกษา วปอ.รุ่นที่ 27 มูลนิธิแสง-ไซ้กี เหตระกูล และการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (แม่เมาะ) ที่ให้บริการตรวจรักษาประชาชนโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายในพื้นที่ห่างไกล โดยมีจุดประสงค์ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนผู้ห่างไกลในชนบท และได้รับความร่วมมือจากคณะแพทย์จากโรงพยาบาลที่มีชื่อเสียงในกรุงเทพฯ อาสามาเปิดคลินิกเฉพาะทางจำนวน 17 คลินิก ภายในวันเดียวมีประชาชนมารับบริการถึง 6,971 คน ซึ่งในจำนวนนี้ต้องส่งต่อเพื่อทำการรักษาเพิ่มเติมประมาณ 400 คน ส่วนใหญ่จะเป็นผู้สูงอายุที่มีปัญหาเกี่ยวกับโรคตา นอกจากนี้ยังมีโรคมะเร็ง เนื้องอก ปัญหาเกี่ยวกับหู วัณโรค และในจำนวนผู้ป่วยที่ได้รับการส่งต่อดังกล่าวมีผู้เป็นเนื้องอกถึง 30 ราย

          ในการให้บริการดังกล่าวข้างต้นมีการทำการประชาสัมพันธ์และการให้บริการอย่างเป็นระบบ อาสาสมัครส่วนใหญ่เริ่มมาจากนักศึกษา วปอ.รุ่นที่ 27 ซึ่งในรุ่นนี้มีแพทย์และคู่ชีวิตที่เป็นแพทย์จำนวนหลายสิบคน ได้รวมตัวกันทำกิจกรรมสร้างสรรค์เพื่อช่วยเหลือประชาชนอย่างเป็นรูปธรรมขึ้นมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2529 โดยเริ่มจากการออกหน่วยแพทย์เคลื่อนที่ทุกๆ 3 เดือน จนมาเป็นแผนงานของการไฟฟ้าที่จัดทำทั่วทุกเขตของประเทศไทย โดยหมุนเวียนกันไปทุกเดือนในปัจจุบัน แพทย์ที่มาร่วมในโครงการนี้นอกจากแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์จากโรงพยาบาลต่างๆ ที่มาให้บริการแล้ว จะเห็นกลุ่มแพทย์อาวุโสที่ร่วมโครงการมาตั้งแต่พ.ศ. 2529 ซึ่งมีอายุ 70 กว่าขึ้นไปมาให้บริการด้วย ที่ประทับใจก็คือ ในการเดินทางทุกคนต้องตื่นตีสี่เพื่อพร้อมรับประทานอาหารเช้าเวลาตีห้า และออกเดินทางเวลาหกโมงเช้า แพทย์สูงอายุเหล่านี้ตรงเวลาเป๊ะไม่มีทีท่าเหน็ดเหนื่อย กลับมีความสุขและกระฉับกระเฉงในการทำงานอย่างน่าทึ่ง หลายคนมีตำแหน่งใหญ่โตในอดีต บางคนมีคำนำหน้าว่าคุณหญิง นายพล มียศมีตำแหน่งมีนามสกุลใหญ่โต แต่ทุกคนก็ถอดหมวกเหล่านั้นออก ไม่ถือตัว แถมมีไม้เท้าประจำตัวเพื่อไม่ให้เป็นภาระของใคร ข้อสำคัญทุกคนทำงานนี้ด้วยใจรักและเฝ้ารอที่จะมาร่วมด้วยช่วยกันเป็นประจำ เมื่อถึงเวลาขึ้นรถกลับบ้านหลังเสร็จสิ้นภารกิจ ผู้อาวุโสเหล่านี้จะมีเพลง "ขอบคุณ" ประจำสั้นๆ โดยมีตัวแทนขึ้นไปรำฟ้อนและทุกคนจะร้องเพลงขอบคุณเจ้าหน้าที่ที่มาคอยส่งและอำนวยความสะดวกให้ทีมงานตลอด 4 วันของการทำงาน เห็นแล้วทีมต้อนรับทุกระดับก็ซาบซึ้งใจหายเหนื่อย มีการส่งรอยยิ้มซึ่งแฝงไปด้วยความประทับใจก่อนลาจากกัน

          การทำกิจกรรมคืนกำไรให้สังคมด้วยวิธีนี้เป็นกิจกรรมที่เป็นรูปธรรม จับต้องได้ และเป็นการคืนกำไรให้สังคมแบบมีคุณค่ามากที่สุด ประชาชนผู้ห่างไกลในชนบทไม่สามารถเข้าถึงบริการได้เนื่องจากอยู่ในพื้นที่ห่างไกล เดินทางลำบาก ประกอบกับไม่มีทุนทรัพย์ในการรักษา เมื่อมีหน่วยแพทย์เคลื่อนที่มาให้บริการประชาชนจึงมารอรับบริการกันทั้งหมู่บ้าน นอกจากการให้บริการทางการแพทย์แล้ว ยังมีบริการอาหารเครื่องดื่มให้กับประชาชนฟรีตลอดทั้งวันอีกด้วย ทั้ง 17 คลินิกที่มาให้บริการนั้นถือว่าเป็นคณะที่รวบรวมแพทย์ได้มากถึง 250 คน นับได้ว่าเป็นหน่วยแพทย์ที่ใหญ่ที่สุดและมีแพทย์เฉพาะทางตลอดจนอุปกรณ์ทางการแพทย์อย่างครบครัน อาทิ เครื่องเอกซเรย์ เครื่องอัลตราซาวด์ เป็นต้น การจัดระบบลงทะเบียน จัดระบบคิว การเข้ารับการตรวจรักษา และการจ่ายยา ก็เป็นไปอย่างมีขั้นตอนไม่ผิดกับการไปใช้บริการที่โรงพยาบาลแต่อย่างใด

          แต่ละวันในตอนเช้าและตอนเย็นจะเห็นท่านประธาน วปอ.รุ่นที่ 27 เดินทักทายและดูว่าทุกโต๊ะได้ทานอาหารรึยัง มีที่นั่งพอหรือไม่ หากเห็นว่ากลุ่มแพทย์ที่มาทีหลังยังไม่มีที่นั่งท่านจะหาที่นั่งให้ พร้อมกับยกอาหารมาบริการด้วยตัวเอง นอกจากนี้ยังเดินต้อนรับขอบคุณบรรดาแพทย์และทีมงานจากโรงพยาบาลต่างๆ ด้วยตัวเองทุกโต๊ะ ผู้เขียนได้มีโอกาสคุยกับคุณหมอท่านหนึ่งอายุถึง 80 ปี ถามท่านว่าเหนื่อยมั้ย ท่านตอบว่าไม่เหนื่อยเลยและต้องขอบคุณมูลนิธิที่ทำให้ท่านได้มีโอกาสทำประโยชน์เพื่อสังคมอย่างต่อเนื่อง ทำให้มองเห็นภาพอดีตข้าราชการที่แม้จะเกษียณอายุไปแล้วก็ยังมีความสำนึกในการเป็น "ข้าของแผ่นดิน" ที่พร้อมจะตอบแทน พร้อมจะใช้ศักยภาพที่มีอยู่แทนคุณแผ่นดินแบบไม่มีเงื่อนไข ต้องขอขอบพระคุณผู้ใหญ่ใจดีที่ทำให้ได้เห็นภาพดีๆ เช่นนี้ในสังคมไทย เป็นทริปที่ทรงคุณค่า อิ่มอกอิ่มใจ และเติมเต็มพลังชีวิตให้อย่างไม่รู้จบ ทำให้คิดได้ว่าแม้เราทุกคนจะเป็นเพียงอณูเล็กๆ ของสังคมก็สามารถตอบแทนคุณแผ่นดิน ทำประโยชน์ให้กับสังคมได้หากเรามีใจที่เสียสละพอ.