แพทย์จีนโสรัจ นิโรธสมาบัติ

          คณะการแพทย์แผนจีน

          มหาวิทยาลัยหัวเฉียวเฉลิมพระเกียรติ

          โรคแพ้อากาศ หรือโรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ เป็นโรคที่อัตราการเกิดโรคในปัจจุบันเพิ่มขึ้นอยู่เรื่อยๆ ผู้ป่วยโรคนี้มักมีอาการคัดจมูก จาม น้ำมูกไหล และคันจมูก เกิดจากการได้รับสารก่อภูมิแพ้ ซึ่งหากมองในมุมของแพทย์แผนจีนแล้ว โรคแพ้อากาศเป็นโรคที่บ่งบอกถึงความบกพร่องของอวัยวะภายในที่ทำหน้าที่ได้ไม่สมบูรณ์  มีความสัมพันธ์กับปอด ม้าม กระเพาะอาหาร ลำไส้ใหญ่  ไต และเส้นลมปราณ กระเพาะปัสสาวะ การรักษานอกจากควรหลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ต่างๆแล้ว ยังต้องปรับสมดุลภายในร่างกาย

          จมูกเปรียบเสมือนหน้าต่างของระบบทางเดินหายใจ หากชี่ปอดไหลเวียนติดขัด จะทำให้เกิดอาการคัดจมูก จาม  ม้ามและกระเพาะอาหารสังกัดธาตุดิน ปอดเป็นธาตุทอง ดินเกิดทอง เมื่อม้ามพร่อง หรือชี่กระเพาะอาหารไหลเวียนผิดปกติ จะส่งผล กระทบต่อความแข็งแรงของปอดได้ เส้นลมปราณลำไส้ใหญ่และเส้นลมปราณกระเพาะอาหารไหลผ่านบริเวณปีกจมูกทั้งสองข้าง เส้นลมปราณกระเพาะปัสสาวะไหลผ่านบริเวณด้านข้างของสันจมูก เส้นลมปราณตูไหลผ่านกึ่งกลางของจมูก หากการไหลเวียนติดขัดย่อมทำให้เกิดอาการบริเวณนี้ได้  ไตเป็นรากฐานของหยางชี่ทั่วร่างกาย ให้ความอบอุ่นแก่ปอด หากไตพร่องย่อมทำให้ปอดอ่อนแอ ดังนั้นโรคแพ้อากาศแม้จะมีอาการแสดงออกอยู่ที่จมูกเหมือนกัน หากความเป็นจริงแล้ว อาจมีสาเหตุที่แตกต่างกันได้

          การรักษาด้วยศาสตร์แพทย์จีน จำเป็นต้องใช้วิธีป้องกันและรักษาควบคู่กัน การป้องกันคือ อันดับแรกให้หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ หากทราบว่าตนเองแพ้สิ่งใดก็ควรหลีกเลี่ยงสิ่งนั้น  นอกจากนี้แพทย์จีนยังมองว่า ความเย็นเป็นปัจจัยสำคัญที่กระตุ้นให้เกิดโรคนี้ จึงควรหลีกเลี่ยงน้ำเย็น น้ำแข็ง อาหารดิบๆ ทำร่างกายให้อบอุ่น อาจมีผ้าคลุมไหล่หรือผ้าพันคอ ไม่เปิดเครื่องปรับอากาศในอุณหภูมิที่ต่ำเกิน ไม่ควรอาบน้ำตอนดึก  อันที่สองคือ ออกกำลังกาย สม่ำเสมอ  พักผ่อนให้เพียงพอ  ควรเข้านอนก่อน 5 ทุ่มและไม่ควรนอนตื่นสาย

          การรักษาด้วยศาสตร์แพทย์จีนมีหลากหลายวิธี เช่น การใช้สมุนไพรจีน การฝังเข็ม การนวดตัวหรือนวดฝ่าเท้า กวาซา ครอบแก้ว โดยใช้หลักบำรุงส่วนที่ขาด ขจัดความเย็น กระตุ้นการไหลเวียนของเลือดลมให้สมดุล  เราขอแนะนำวิธีนวดกดจุดง่ายๆ ด้วยตัวเอง ดังนี้

          1.ใช้นิ้วมือกดด้านข้างปีกจมูกทั้งสองข้าง ดันขึ้นบนจนถึงด้านข้างสันจมูก กึ่งกลางระหว่างหัวคิ้วทั้งสอง สองนิ้วมือชิดกัน ดันขึ้นบนผ่านหน้าผากจนถึงไรผม ทำเช่นนี้หลายๆรอบจนรู้สึกจมูกร้อนๆ

          2.ใช้นิ้วโป้งกดนวดบริเวณต้นคอจุดเฟิงฉือ (fengchi ตำแหน่งดังภาพ) นวดจนรู้สึกบริเวณนี้อุ่นร้อน

          ขณะนวดควรทำจิตใจให้สงบ หายใจเข้าออกช้าๆและลึกๆ  การนวดด้วยวิธีนี้ช่วยให้เลือดลมบริเวณจมูกไหลเวียนได้ดีขึ้น  ช่วยทำให้อาการแพ้อากาศดีขึ้น เพื่อสะดวกในการนวด สามารถใช้ศอกท้าวไว้กับโต๊ะ หากอาการคัดจมูกเป็นมาก ให้นวดเพิ่มบริเวณกึ่งกลางด้านหลังของข้อพับหัวเข่า (จุด BL40 ตำแหน่งดังภาพ)  นอกจากนี้ การดื่มน้ำขิงต้มกับพุทราจีน ใส่น้ำตาลทรายแดงเล็กน้อยเป็นประจำ ก็เป็นอีกวิธีหนึ่งในการช่วยป้องกันและบรรเทาอาการของโรคนี้ได้

          สำหรับโรคแพ้อากาศ การแพทย์แผนจีนให้ความสำคัญในการดูแลตัวเอง ป้องกันมากกว่ารักษา  ดังนั้น การรักษาโรคนี้ ผู้ป่วยต้องให้ความร่วมมือกับการปฏิบัติตัว การรักษาจึงจะเห็นผลในระยะยาวได้